L I T V I E T

Truyền thuyết là chuyện có thật
phát sinh từ đau khổ dày vò
mà trí tưởng không thể chạm tới.

Poetry of Transrealism

1.
Tôi trở lại chốn cũ.
Cảnh rừng không đổi thay.
Chỉ quá sớm sương mù gây mờ ảo.
Nghi vấn giống tổ ong bị hun khói cay,
sẽ vỡ ra trăm tưởng tượng.
Tôi không tin ma quỉ.
Làm sao giải thích chuyện hôm qua.
Bạn tôi, giáo sư viện khoa học, Anatoly Ivanov, nói:
“Phản ảnh khúc xạ chiều thứ 5 có thể về mặt đất.”
Hay tình yêu là khúc xạ qua trí nhớ tiếc thương?

2.
Trong rừng Arenal Volcano Công Viên Quốc Gia Costa Rica, (1)
người ta kể có loài vượn giống người, xuất hiện trước rạng đông,
lặng lẽ, cô độc,
hát nghe như khóc.

Tôi tìm vượn biết hát, thâu tiếng rung tâm hồn, âm thanh biểu hiện cảm tính (2). Âm nhạc là trí tuệ bị cảm xúc tổn thương.

Vào rừng lúc hơn 3 giờ sáng. Tiếng côn trùng chợt lớn chợt nhỏ như họp chợ. Tiếng ếch nhái vượt lên như rao hàng. Đêm bắt đầu hư hao bởi tiếng cú lẻ loi buồn ngủ.

Tiếng rừng đêm quái dị nghe như nhạc Philip Glass pha lẫn dàn trống chầu, gầm gừ từ ác thú chiêm bao.

Gió và lá không để cây im lặng. Tưởng tượng và tình không để người sống yên. Rừng chưa sáng vi vu hàng ngàn ảo nghĩ. Người chưa già chưa biết trí nhớ chứa đựng những gì.

Đập gậy vào ánh trăng đọng trong bụi cây. Độc vật bỏ chạy sột soạt. Con chim đất vụt bay lên. Nhịp tim thắt lại. Sự can đảm gần chảy nước.

Dọc đường mòn, lên cao, lanh quanh, xuống thấp, dẫn vào vùng thác nước. Nơi vượn thường xuất hiện. Người ta nói nó thích ngắm trăng. Về sau tôi mới hiểu, không phải, nó thích soi mặt vào vũng trong. Sở thích tự chiêm ngưỡng vẫn di truyền khi đã hóa người.

Xa xa núi lửa Arenal phì phà thở khói. Có dáng ngàn năm bạc tóc suy tư. Theo truyền thuyết thổ dân bản xứ: Thần núi lửa bắt nam nữ thất tình, sau khi chết về canh mộ núi. Có lửa tình yêu sôi sục. Chờ vỡ mộ phun lửa, tràn theo nham thạch báo thù. Họ hóa thân thành vượn. Khóc như hát sầu biệt ly. Thù tình đứng đầu mọi oán hận.

Tôi núp trong hóc đá. Giữa núi rừng xanh đậm, thập thò lay động trắng đen. Nổi trên chân trời xám lông dơi, những hàng cây vẽ cảnh. Con thác nhỏ khô mưa sơn dòng thẳng xuống vũng. Vang âm điệu thiền hòa tiếng động phàm phu.

Khi vài cụm mây hướng đông lác đác sáng, khi tiếng gà rừng gáy nhạt nhòa ánh trăng, con vượn giống người xuất hiện sau lùm cây. Leo lên mõm đá, ngồi nhìn xuống nước. Lông màu nâu lợt. Dáng điệu buồn rầu. Lặng lẽ. Cô đơn.

3.
Năm đó, hâm hấp tuổi ái tình.
Như cậu trẻ lọt vào gian hàng kẹo,
thấy lớn nhỏ đủ màu đủ dạng,
chưa biết chọn lựa ra sao?
Viên nào cũng ngọt ngào thơm phức.
Tôi lạc đời giữa thiếu nữ đẹp nhiều hơn kẹo.
Tình mơ màng
như kẹo chưa lột giấy gương.

Hôm đó, trời mưa đầu mùa đông. Tình vị thanh niên như chuồn chuồn chạm mặt nước rồi bay. Em ướt tóc tìm tôi đưa tập nhật ký dưới hiên trường.

Đêm về đọc những đoạn tình em kể, những chiêm bao và ngày tháng bên nhau. Những trò vui vụn vặt kéo theo những nỗi buồn dai dẳng. Chúng ta đã yêu nhau rồi sao? Nhớ bàn tay em mềm ngỗ nghịch.

Nhắc chuyện sinh nhật em đốt 16 cây nến. Lấy một cây đổ sáp lên tay. Tôi vừa cười vừa thổi. Nóng bỏng không nhúc nhích. Em nói, tình yêu như núi lửa. Sáp nóng thấm vào đâu.

Tôi trả em nhật ký.
Chuồn chuồn đã bay xa…
Em bỏ học vì nhà nghèo.
Ba năm sau, gặp lại một lần.
Em che nón quay mặt.
Lặng lẽ, buồn buồn, đi sâu vào chiến tranh.
Không bao giờ trở lại.

Về già tôi dịch ca khúc La Soleda của Pink Martini, (3). Để hát cho em nghe:
…..
Người đã yêu tôi
Không đắn đo gì chỉ biết thương nhau
không toan tính mai sau
Tôi quá ngây thơ
Ngờ tình là đùa giỡn rồi hờ hững
Mặt trời đã xa tôi
Thương nhớ bao ngày ngồi hát đơn côi
Người đã đi rồi,
xa khuất nơi nào còn mãi chiêm bao…

Đừng oán than chi
Khi đã vô tình làm cháy con tim
Xin tha thứ cho tôi
Không biết yêu đương
Tình chỉ còn lại bài hát hoang đường.
…..
Tình chỉ còn lại bài hát đau lòng. (4)

4.
Tôi chụp vài tấm hình con vượn ngồi nghiêng.

Đi vòng ra phía trước.
Chụp thêm vài tấm khác.
Nín hơi lén đến gần.
Nép vào gốc cây lớn.
Mở máy thâu băng.

Vượn ngồi cúi mặt.
Ánh sáng len lỏi trên đỉnh cây xuống dần mặt nước. Cắt nửa thân hình vượn, tô màu dĩ vãng. Nửa còn lại như tượng vệ nữ khỏa thân khom lưng trong điện Louvre.
Tôi thấy đôi vú nhá nhem đẹp.
Đàn ngỗng sớm bay ngang,
quang quác kêu nhau xuống tắm.
Vượn ngẩng mặt nhìn trời.
Khẽ một tia sáng dịu dàng đậu lên mõm đá.
Sửng sốt xẹt bất ngờ,
Khuôn mặt vượn ẩn hiện.

Tôi không tin ma quỉ.
Làm sao giải thích mặt vượn giống em.
Bạn tôi, giáo sư viện khoa học, Anatoly Ivanov, nói:
“Phản ảnh khúc xạ chiều thứ 5 có thể về mặt đất.”
Tôi nghĩ,
Tình em không phải khúc xạ trí nhớ hiện hình.
Là đòi hỏi có thật tiềm tàng trong hối hận.
Nhưng tôi không thể giải thích
vì sao hình chụp không thấy ai?

(Trích Ra Ngoài Thơ Hẹn Thơ)

—

Ghi:
(1) Arenal Volcano National Park ở về hướng bắc Costa Rica.
(2) Expressional vocal. Nghệ thuật diễn tả tiếng hát tự nhiên theo cảm xúc. Quan trọng là lúc xuất thần.
(3) La Soleda (Cô Đơn) là ca khúc do ban nhạc Pink Martini soạn lại từ Andante Spianato của Frédéric Chopin.
(4) […]
You loved me
without conditions or reason
while I ignorant
of the meaning of love
protected my heart.
The sun has gone
and now I sing of you
this solitude
consumes me.

Forgive me
if I was stolen away by fear.
You came to me
I did not know how to love
all that is left is this song.