Nguyễn Huy Hoàng dịch
Jericho Brown sinh năm 1976 ở Shreveport, Louisiana. Anh đã xuất bản ba tập thơ và được trao giải Whiting cho thơ năm 2009, giải sách Anisfield-Wolf cho thơ năm 2015, và giải Pulitzer cho thơ năm 2020. Anh có bằng PhD tại Đại học Houston và hiện là giáo sư ngành văn học Anh tại Đại học Emory, thành phố Atlanta, nơi anh là chủ nhiệm chương trình Cao Học Nghệ Thuật (MFA) về sáng tác văn chương.
Trong quyết định trao giải năm nay, ban giám khảo giải Pulitzer đánh giá The Tradition là một tập thơ gồm “những bài thơ trữ tình thuần thục, kết hợp sự tinh tế với sự cấp bách lịch sử trong việc gợi lên một cách trìu mến những cơ thể dễ bị tổn thương trước sự thù địch và bạo lực.”
Nguyễn Huy Hoàng
Sáng ngày ra
Má tôi trồng những bụi bìm bìm lan cả ra lối đi về phía hiên nhà
Bởi vì bà là một người đàn bà có đất đã thể hiện bằng cách mang cho nó màu sắc.
Bà bảo tôi cứ làm tôi sẽ có bất cứ gì tôi muốn. Nó có nghĩa bà là một người Mỹ.
Nhưng bà sẽ nói đó là vì bà tin
Vào Chúa. Tôi xấu hổ về nước Mỹ
Và bối rối trước Chúa. Tôi tạ ơn Chúa vì quyền công dân của tôi bất chấp
Bộ đếm thời gian đã đặt lên cuộc đời tôi để viết
Những lời này: Tôi yêu má tôi. Tôi yêu những người đàn bà da đen
Trồng những loài hoa bẽn lẽn như con trai họ. Đến lúc những bông hoa
Xòa ra hứng lấy vài giờ ánh sáng, những người đàn bà chăm chúng
Đã đi làm. Xanh. Tôi sẽ chẳng bao giờ biết ai bắt đầu cái lời dối trá rằng chúng tôi lười biếng,
Nhưng tôi sẽ muốn đánh thức tên khốn đó
Lúc sáng ngày ra, quẳng hắn lên xe tải, và chở hắn ta dưới Chúa
Đi qua từng trạm xe buýt ở Mỹ để thấy tất cả những người da đen
Đợi đi làm để có bất cứ gì họ muốn. Một ngôi nhà? Một cậu bé
Để chăm nom bãi cỏ? Một sắc màu trong sân? Chúa ơi, chúng tôi để mọi thứ màu xanh.
**
Bullet Points
Tôi sẽ không tự bắn mình
Vào đầu, và tôi sẽ không tự bắn mình
Vào lưng, và tôi sẽ không tự treo cổ
Bằng một cái túi rác, và nếu tôi có làm thế,
Tôi hứa với anh, tôi sẽ không làm thế
Trên một xe cảnh sát khi tay đang bị còng
Hay trong phòng giam của một thị trấn
Mà tôi chỉ biết tên
Bởi vì tôi phải đi qua
Để về nhà. Phải, tôi có thể gặp rủi ro,
Nhưng tôi hứa với anh, tôi tin những con giòi
Sống dưới những tấm ván sàn
Nhà tôi sẽ làm cái chúng phải làm
Với bất cứ xác chết nào hơn là tôi tin
Một sĩ quan của luật của xứ sở
Sẽ vuốt mắt tôi như một người đàn ông
Của Chúa, hoặc phủ lên tôi một tấm chăn
Sạch đến mức mẹ tôi có thể dùng nó
Để ẵm tôi vào. Khi tôi tự sát, tôi sẽ
Làm theo cái cách hầu hết người Mỹ làm,
Tôi hứa với anh: khói thuốc lá
Hoặc một miếng thịt mà tôi bị nghẹn
Hoặc quá nghèo tôi chết cóng
Một trong những mùa đông mà chúng ta cứ
Gọi là tồi tệ nhất. Tôi hứa nếu anh nghe
Tin tôi chết ở bất cứ nơi nào gần
Một tên cớm, thì tên cớm ấy giết tôi. Hắn lấy
Tôi khỏi chúng ta và bỏ thân tôi lại, tấm thân mà,
Bất kể những gì chúng ta đã được dạy,
Vĩ đại hơn thỏa thuận mà một thành phố
Có thể trả cho một người mẹ để ngừng khóc,
Và đẹp hơn cái viên đạn mới
Được vớt lên từ những nếp gấp não.
**
Duplex
Tôi bắt đầu với tình yêu, mong kết thúc ở đó.
Tôi không muốn bỏ lại một cái xác bầy hầy.
Tôi không muốn bỏ lại một cái xác bầy hầy
Đủ các loại thuốc trở mình dưới nắng.
Một số thuốc của tôi trở mình dưới nắng.
Một số người chúng ta không cần địa ngục để trở nên tốt.
Những người cần ít nhất, cần địa ngục để trở nên tốt.
Đâu là những triệu chứng của căn bệnh anh mang?
Đây là một triệu chứng của căn bệnh tôi mang:
Đàn ông yêu tôi là những người đàn ông nhớ tôi.
Đàn ông bỏ tôi là những người đàn ông nhớ tôi
Trong giấc mơ nơi tôi là hòn đảo.
Trong giấc mơ nơi tôi là hòn đảo,
Tôi xanh rì hy vọng. Tôi sẽ muốn kết thúc ở đó.
**
Con virus
Được mệnh danh là không thể phát hiện, ta không thể giết
Những người mà anh chạm vào, và ta không thể
Làm mờ tầm nhìn của anh
Trước những bông păng-xê mà anh đã trồng
Bên ngoài cửa sổ, có nghĩa là
Ta không thể giết những bông păng-xê, nhưng ta muốn.
Ta muốn chúng chết, và ta muốn
Ra tay giết chết. Ta muốn anh
Để ý rằng ta vẫn ở đây
Ngay bên dưới làn da của anh và trong
Mỗi cơ quan
Như cơn giận ngự trị trong một người đàn ông
Nghiên cứu lịch sử của dân tộc mình.
Nếu không thể khiến anh
Chết, ta sẽ phải làm
Anh bực bội. Nhìn. Nhìn
Lại đi: hãy cho ta thấy màu hoa
Của những bông hoa của anh bây giờ.
**
Nói cảm ơn nói xin lỗi
Tôi không biết bạn đứng về phía ai,
Nhưng tôi ở đây vì những người
Làm việc trong các tiệm tạp hóa lấp lánh vào buổi sáng
Và đóng cửa để vệ sinh kỹ vào ban đêm
Ngay trên phố và ở các thành phố tôi đọc sai tên,
Những thị trấn quá nhỏ để con xe đen to
Bự của tôi có thể thoát ra, và ở mỗi góc rộng
Của Kansas nơi đến trường đồng nghĩa
Với ít nhất một chuyến thực địa
Đến một lò mổ. Tôi cần rất ít: thêm một cuốn sổ bọc
Da, một ly gimlet với rượu gin hương oải hương, bánh mì
Ngon đến mức khi nếm nó tôi có thể cho bạn biết
Nó được làm như thế nào. Tôi muốn chúng ta nghĩ lại
Là một dân tộc có nghĩa là gì. Tôi buồn vì nước Mỹ
Ngày nay. Tôi có hậu chấn tâm lý
Về Thượng đế. Chúa hãy cứu vớt những người làm việc
Trong các tiệm tạp hóa. Họ biết một chút rực rỡ
Là rất nhiều rực rỡ. Họ biết những người già nhất trong chúng ta
Phải trả bao nhiêu mới có một bữa ăn. Hãy cứu vớt
Những tình yêu của tôi và đừng cứu những câu thơ. Trước khi gặp họ,
Tôi vẽ một nốt ruồi gần cái lúm đồng tiền bên trái,
Thêm tí tươi vào nụ cười mà họ không thể thấy
Sau cái khẩu trang. Tôi cười hoặc nói dối hoặc có lẽ
Tôi mang cái mõm của một con dã thú. Tôi ăn thú hoang
Trong khi một số người chúng ta lớn lên đã biết
Gnocchi là gì. Những người làm ở tiệm tạp hóa không quan tâm.
Họ nói, Cảm ơn. Họ nói, Xin lỗi,
Chúng tôi không bán dầu máy nữa với một buồn đặc quánh
Bạn có thể chạm vào. Tới đi. Hãy chạm vào.
Còn sớm. Đã muộn. Họ đã rửa tay.
Họ đã rửa tay vì bạn.
Và họ lên xe buýt về nhà.
Nguyễn Huy Hoàng dịch từ nguyên tác tiếng Anh, “Foreday in the Morning,” “Bullet Points,” “Duplex,” và “The Virus” trong Jericho Brown, The Tradition (Copper Canyon Press, 2019); và “Say Thank You Say I’m Sorry” trên tờ The New York Times (15 tháng 6, 2020).
—
Chú thích của người dịch:
“Bullet Points”: “Bullet points” là những cái dấu đánh đầu dòng danh sách, nhưng “bullet” cũng có nghĩa là đạn (và không chỉ đạn): Sandra Bland, 28 tuổi, treo cổ chết bằng túi rác trong một phòng giam năm 2015, ba ngày sau khi bị bắt giữ. Jesus Huerta, 17 tuổi, chết vì một phát súng trong khi đang bị còng tay trên một xe cảnh sát năm 2013. Victor White III, 22 tuổi, cũng chết vì một phát súng trong khi đang bị còng tay trên một xe cảnh sát năm 2014. Các ví dụ này được Jericho Brown chỉ ra khi bài “Bullet Points” được đưa vào tập Thơ Mỹ Hay Nhất Năm 2017.
“Duplex”: một thể thơ riêng do tác giả sáng tạo ra.
“Con Virus”: tác giả là người nhiễm HIV.
“Nói Cảm Ơn Nói Xin Lỗi”: tác giả viết cho tờ Book Review của The New York Times về cuộc sống ở Mỹ thời đại dịch Covid-19. Bài thơ được in trên bìa sau của số ra ngày 15 tháng 6, 2020.
L I T V I E T 