L I T V I E T

Nguyễn Thị Phương Trâm dịch sang tiếng Anh

Chư Mang, mùa thu!

Hắn đã làm một cuộc viễn du chỉ với mục đích xác định lại tính chân thực của cuộc sống, bản chất của nó, với tư cách là ngọn nguồn sáng tác. Và hắn đã chứng kiến dòng chảy mênh mang không bờ bến của cõi người trần tục, trong khi thánh thần vắng bóng từ lâu.

Trên những dãy núi cao hắn đặt chân qua, chỉ sót lại những đôi cánh xác xơ của thần tiên một đi không trở lại. Ngay cả đám mây cũng chỉ còn mang gương mặt của chính mình trong quá khứ mà thôi. Hắn không muốn nhắc đến những gương mặt người, bởi vì, không biết diễn đạt thế nào cho phải phép! Khi sơn khê cũng phảng phất hương vị gian manh vô thức thì phố thị dưới kia, tìm đâu ra một gương mặt người đã từng ám ảnh trong mơ…

Trên những nẻo đường mây gió, bàn chân hắn từng dẫm lên những mảnh thiên thạch hàng triệu tuổi. Đĩnh đạc, tự tin thấu hiểu lẽ đời, không hoa hòe hoa sói hay tự mãn kiêu căng như cát bụi kinh thành, vừa mới vỡ vụn dưới chân người đã nhăm nhe nghĩ rằng mình vạn tuế.

Hắn tỉ mẩn ghi chép vào trí nhớ, như một công nhân trắc địa cần cù. Hắn đang thử làm phép so sánh để rút ra một kết luận riêng tư cho chính cuộc đời mình.

Có những ngày, hắn ngỡ mình là mây, đuổi theo những hẹn thề hư ảo, bằng gương mặt trẻ thơ chưa vướng bận ngược xuôi.

Có những buổi chiều thảng thốt đi qua, hắn một mình với trò chơi dẫm chân lên bóng mình giữa thênh thang vạn dặm. Hắn nhớ núi Chư Mang, nơi có những cô gái mang gương mặt linh miêu đẹp não nùng từng rủ hắn chơi trò trốn tìm hoa bướm. Cuối cùng thì hắn vẫn một mình, một mình với một cuộc đuổi bắt không ngừng nghỉ. Có khi tim đau, có khi tay nặng trĩu, rồi đến lúc xòe ra mười ngón nhẹ hều, tất cả vừa hóa thành ngọn khói, và bay…

Càng đi xa, hắn càng chắc chắn điều này, không phải ai cũng dám nói lên suy nghĩ thật của mình, dù biết rõ điều đó một trăm phần trăm là sự thật. Bi kịch là ở chỗ, ngay cả những người cận kề miệng lỗ, cũng tự cho rằng im lặng là khôn ngoan, hoặc ngụy trang sự lặng im bằng những cái cười đểu giả.

Có khi hắn không chịu được, hắn muốn nổi điên lên trước sự khôn khéo lõa lồ ấy. Nhưng rồi hắn nghĩ, thực ra hắn lấy quyền gì để bắt con chim phải hót, bắt mặt trời phải mọc ở đằng đông và lặn đằng tây nếu như chúng không muốn thế?

Mỗi ngày mới bắt đầu, cuộc sống lại trình diễn muôn vàn điều bất ngờ đẹp đẽ. Vì thế, hắn chưa bao giờ bi quan, chưa bao giờ chán nản. Kể cả tiếng thở dài cũng manh nha một giục giã lên đường. Không có buổi sáng nào giống buổi sáng nào, mặt trời lên, ngày nào cũng là lần thứ nhất. Có bữa, hắn bất ngờ nhìn thấy núi Chư Mang như một người tình trong màn khói sương huyền ảo độ thu về. Núi như người thương, còn người thương thì như một cây đàn, chờ đợi. Hắn huýt sáo một bài hát gì đó về mùa thu rồi tiếp tục bước đi.

Có những buổi chiều nắng rạng ngời ngoài cửa, hắn hoang mang tự hỏi không biết Thượng Đế đang làm gì trên tầng trời thứ bảy, ở đó đang vui hay đang buồn?

Thượng Đế nhào nặn ra con người trên cõi đời trần trụi rồi bắt họ phải sống lẫn vào cỏ cây muông thú. Và rất nhiều người nhầm lẫn, sống là tồn tại. Và họ tìm đủ mọi cách để tồn tại lâu hơn người khác mà không cần biết ý nghĩa của nó. Hắn bâng khuâng hỏi Nietzsche: “Thượng Đế chết thật chưa?”.

Bậc triết gia khổ hạnh ấy cười khinh khỉnh rồi bỏ đi theo con đường ven sườn núi vàng rực màu hoa dại.

Ngay từ lúc ra đời, hắn đã là một sinh linh méo mó. Càng ngày, dưới sức nặng của cuộc đời, nó càng méo mó đến thảm hại. Thỉnh thoảng, hắn vẫn nhìn lại mình, rồi nhìn qua người khác. Tất cả đều vẹo vọ nhàu nhĩ như nhau cả. Nhưng điều đó không quan trọng. Ai cũng xấu như nhau thì hoặc là tất cả cùng xấu hoặc là không ai xấu cả. Quan trọng nhất là tâm hồn của mỗi người có còn nguyên vẹn hay không. Trong đám đông lộn xộn hắn gặp trên đường xa vạn dặm, mỗi người đều mang một vết thương sâu hoắm. Ngay trong mình hắn cũng có một vết thương không ngừng rỉ máu. Hắn nghiến răng quên đau quên máu quên hết mọi phiền muộn để đứng lên vững chãi, không hoa hòe hoa sói mà trầm tĩnh hân hoan như tảng đá bên đường.

Hắn kết thúc hành trình vạn dặm, trở về núi Chư Mang vào một buổi sáng mùa thu long lanh mặt cỏ. Bọn trẻ trâu đang đợi hắn dưới chân núi với những nụ cười hồn nhiên rạng rỡ. Bọn trẻ ấy chưa bị áp lực cuộc sống đè nặng nên nụ cười cũng tròn trĩnh dễ thương. Chúng cũng chưa biết về những vết thương rát bỏng, chưa biết về những đôi cánh xác xơ của thần tiên vứt bỏ trên ngọn núi xa xăm. Hắn sẽ nói với bọn trẻ rất nhiều chuyện, kể cả chuyện về những gương mặt linh miêu hư ảo xa vời trên đỉnh Chư Mang thân thuộc rồi sau đó ngồi im đợi nghe tiếng cười vọng về từ trên đỉnh núi xa xăm.

**

Những gương mặt linh miêu

Bạn nói: “Hãy viết một câu chuyện ngọt ngào đi?”.

Bịa ra một câu chuyện ngọt ngào thì có gì là khó? Vấn đề là câu chuyện về núi Chư Mang vẫn chưa khi nào thôi ám ảnh. Tôi mải mê đi tìm một ảo ảnh về tình yêu, như chàng hiệp sĩ cuối mùa tội nghiệp Don Quixote, tìm cách chinh phục thế giới bằng một lưỡi gươm cùn và bộ giáp trụ rách nát. Mà núi thì quá cao xanh, mà sông thì quá rộng dài. Trò chơi trốn tìm với những nàng linh miêu xinh đẹp thì đầy cám dỗ nhưng cũng đầy trắc trở.

Có gì là ngọt ngào không khi bạn yêu một gương mặt đẹp tựa thánh thần lẫn ác quỷ, mà chỉ xuất hiện trong mơ thôi chứ chưa gặp mặt bao giờ?

Mỗi đêm về, bóng tối tràn qua như thác đổ, những gương mặt đẹp ma mị lại xuất hiện bên cửa sổ: “Lên núi chơi thôi”, “Sợ gì chứ, đồ nhát gan”… Đó, linh miêu lại về đó. Họ rủ tôi lên núi chơi, nếu không đi, họ năn nỉ, họ khiêu khích, thế là tôi lại ra khỏi nhà, tham dự vào trò mộng du miên viễn.

Tôi đi tìm những mắt xanh môi thắm giữa bạt ngàn cổ thụ. Chàng hiệp sĩ cuối mùa xộc xệch thảm hại đuổi theo giấc mơ vĩ đại của đời mình. Ờ, cũng có khi bắt được một ánh mắt long lanh, ờ, cũng có khi bắt được một bờ môi ấm nóng. Nhưng, như một trò đùa được số phận mặc định, chỉ sơ sẩy thoáng chút thôi là mắt là môi lại vụt bay, mất hút giữa vực thẳm sao trời lãng đãng…

Khi trăng sao đã mệt nhoài, những vệt lân tinh thôi không còn thắp sáng đầu ngọn cỏ, thì bầy linh miêu rủ nhau đậu lên vách đá và thiu thiu ngủ. Tôi hét lớn: “Chơi nữa đi, chơi tiếp đi, trời đã sáng đâu!”. Trong trạng thái nửa tỉnh nửa mê, tiếng cười của họ rơi tự do từ trên cành cao xuống đất, vỡ vụn ra như bầy đom đóm mùa thu. Tôi ôm mảnh xiêm y màu xanh còn lại trong tay, hít lấy hít để hương thơm ma mị cõi bồng lai còn phảng phất, tưởng như tinh túy sơn khê triệu năm còn lưu dấu trên tay.

Bạn hỏi: “Bầy linh miêu ấy từ đâu đến?”. Tôi có biết đâu, từ khi tôi bước chân lên đỉnh Chư Mang thì đã gặp họ rồi. Gã hiệp sĩ bị thế gian chối bỏ mải miết tìm vui trong trò chơi trốn tìm định mệnh, để tìm vui…

 Có những đêm, khi trời sáng bạch, tôi vẫn còn loay hoay trên núi, tay níu áo xiêm, tay còn lại thì cầm một nụ cười của linh miêu xinh đẹp. Nhìn lại mình thì áo quần xộc xệch, rách từ dưới rách lên, nhếch nhác lôi thôi, như một hình nộm cuối mùa ngơ ngác. Mặt trời lên, nụ cười của linh miêu mọc thêm đôi cánh mỏng và bay đi mất, xiêm áo thơm lừng cũng vỗ cánh bay đi, để lại mình tôi tẽn tò với tiếng cười ướt đẫm sương đêm, như một gã đánh dậm ướt ròng thâu đêm suốt sáng với chiếc giỏ không lăn lóc dưới chân!

Tôi tự nhủ, thôi, từ ngày mai không thèm lên chơi nữa, thôi kể từ ngày mai…

Nhưng rồi, khi mặt trời lặn, tiếng nhặt tiếng khoan ngọt như một giấc mộng xa xăm lại mời gọi lên đường!

Bạn nói, thời mạt pháp, ma quỷ đầy đường, hiện hình ngay cả trên núi cao rừng thẳm, bảo trọng nhé! Tôi thì từ lâu đã không còn quan tâm đến an nguy cho bộ trang phục ngoan ngoãn của mình. Tôi mang gươm cùn giáp rách theo đuổi cuộc chơi, là biết cách trang bị cho mình tiếng cười ngạo nghễ, ngay cả khi thất bại ê chề. Chỉ hiềm một nỗi là trong những cơn mộng du vô tận, gã hiệp sĩ nhà quê chưa khi nào hoàn thành ước nguyện của mình. Càng đuổi bắt thì những gương mặt linh miêu xinh đẹp có tiếng cười ma mị lại càng hun hút xa xăm.

Bây giờ thì trên núi Chư Mang không có chỗ nào tôi chưa đặt chân tới. Tôi đi trong những đêm trăng sao ngà ngọc, trong những đêm mưa gió mịt mùng. Những gương mặt thân thương xa ngái thoắt ẩn thoắt hiện, lúc thì ở sườn núi bên này, lúc ở tận mạn bên kia. Có khi mệt quá, tôi ngủ quên trong vòng tay mềm mại móng vuốt của linh miêu, rồi mộng mơ đủ chuyện, vẽ ra những đường bay hão huyền lên tận mây xanh. Có khi mệt quá, tôi ngồi bó gối, bên cạnh là giáo cùn gươm gãy giáp rách, và nụ cười rớm máu dưới trăng.

Tôi không sao đâu mà, đừng lo cho tôi nhé. Bao nhiêu năm tuổi trẻ đã nuôi lớn ảo mộng, rồi sẽ chôn vùi cũng sẽ đúng nơi đây. Tôi vẫn hát bài hát của núi thẳm non cao mỗi lúc đêm về. Miễn là tôi còn trò chơi thú vị, miễn là những gương mặt linh miêu đẹp tựa thiên thần không rời bỏ núi mà đi. Tôi sẽ đuổi theo cho kỳ được, và ôm thật chặt trong tay những mộng mơ kỳ vĩ, tuổi trẻ, ai mà chẳng thế! Cho đến lúc không còn trẻ nữa, khi giáp trụ tan hoang, khi mắt mờ chân chậm, tôi sẽ vẫn lên đường mỗi khi tiếng cười mời gọi cất lên.

“Lên núi chơi thôi…”.

Đấy, bạn có nghe thấy gì không? Ngoài kia, bóng chiều vàng vọt của cõi người bắt đầu đổ xuống u buồn như tiếng kèn đưa đám. Tôi phải bắt đầu thôi, sửa soạn cho giấc mơ nối tiếp của mình, những giấc mơ trùng điệp, như sóng vỗ, giữa nhịp đập trăm năm của kiếp người.

Tôi lại phải đi đây!

—

Chư Mang, the fall!

He embarked on an expedition solely with the purpose to confirm the true meaning of life, the nature of it, in the capacity to find the source of inspiration. And he has witnessed an endless stream absent of any border confined by common humanity, especially since the angels have been vacuous for a long time.

On the row of tall mountains, he has surpassed, left behind are threadbare wings of celestial beings gone, never to return. Including those clouds themselves carries their mere images of the past. He didn’t want to mention the faces of man, because there’s no elegant way to portray it! When what is pure is tainted with the smell of treachery without thought beneath, where is the face that has once haunted us in dreams?

On the cusp of these windy, cloudy paths, his feet have trampled on shards of meteorite a million years old. Poise, confident in completely grasping the way of life, pure and unembellished or complacent and arrogant like the dust in the imperial city, just falling apart beneath the feet of people who have once ridiculously thought they would live forever.

He carefully noted in his memory, like a diligent surveyor.  He made an act of comparison to draw out a conclusion for his own life. There are days he thought he was those clouds, chasing vows and broken promises, unattached by struggles, a face of a child.

There were anxious afternoons in passing he entertained himself by trying to step on his shadow in the vastness of nowhere. He yearns for Mount Chư Mang, where they were intoxicating beautiful familiars drawing him into games of hide and seek to look for blooms of butterflies. In the end, he’s always alone, alone to chase and capture without rest. Sometimes his heart hurts, his arms heavy, then to unfist his palms opened to ten weightless fingers, flying away in swirls of smoke.

Further his travels, he held firm one certainty, not all dare to reveal the truth of their thoughts, even though they know it’s a hundred per cent fact. The tragedy, even those careful with their words, believes silence is wise, or then to cover their silence with hollow jarring laughter.

He couldn’t stand it sometimes, and he’s unhinged in the middle of all that open display of intellect. Then he thought, the truth is what right does he have in forcing a bird to speak, make the sun rise in the east and set in the west if they do not wish it?

Each new day, life displays multitudes of unexpected beauty. Hence, he’s never pessimistic, never bored. Even his sigh cultivates a rush into a new adventure. No morning is like another, and the sun rises, each new day is the very first day. Sometimes, Mount Chư Mang unexpectedly appeared like a lover in an enchanted curtain of returning autumn mist. The mountain is like someone you endear, the beloved, an instrument, waiting. He continues on his way whistling to some autumn melody.

There in the morning the sunlight was brilliant, bewildered he asked himself what The Creator was doing on the seventh level of heaven, is He happy or sad?

The Creator moulded the naked human form on earth and made them mingle with animals and plants. And many have been mistaken with the idea of living means existing. And find all sorts of ways to survive longer than other people though without any kind of clarity. Baffled, he asked Nietzche: “Is The Creator truly dead?”.

The ascetic philosopher laughed contemptuously then left for a path golden with wildflowers at the side of the mountain.

He’s been a twisted spirit from the moment of birth. Each day on, beneath the weight of life, the more morbidly it is bent out of shape. Now and then, he reassesses himself, then looks at others. All are crumbled wrinkled like the other. But that’s not important. Everyone is as ugly, or everyone is together ugly, or no one is ugly at all. More importantly, each of our souls remains whole or not. In a chaotic mass of people he met on the road, each person carries a deep scar. On his own body an injury that never ceases to bleed. He grinds his teeth, forgetting the pain, the blood and the worries so he can stand tall, nothing fancy but solemn and glorious like a boulder by the side of the road.

He concludes the thousand league expedition, returning to Mount Chư Mang on a glorious autumn morning. The children carefree waited for him at the foot of the mountain and welcomed him with their bright, innocent grins. The children are free of life’s pressures, their full smiles, brilliant, beautiful without reserve. They’re ignorant of scars, and battered wings of celestial beings discarded on distant mountains. He will tell them many stories, including the story about the despairing friendly familiar spirits on Mount Chư Mang. He shall sit and wait quietly for the return of the echoes from the tip of those mountains far, far away.

Nguyễn Thị Phương Trâm translated from the Vietnamese

**

Faces of Familiar Spirits  

People say: “Write something nice?”.

Making up a sweet story is simple, but the story of Mount Chư Mang has never ceased to haunt me. I ardently went in search of an adventure like the sad tale of Don Quixote at the end of his life, in search of a knight’s honour armed with a blunt sword adorning rusted armour. But the rivers are long and the mountains vast. The fun of chasing pretty familiar demons filled me with a paradox of affliction and intoxication.

Sweet is the meaningless reality in dreams; the ability to love an ethereal angelic face tainted with evil.

Each night, the darkness fell like a waterfall, these beautiful familiar faces appeared on the window sill: “Come to the mountains”, “What are you afraid of, chicken…” There, they’ve returned the familiar spirits. They ask me to follow them to the mountains if I do not, they implore, they beg, and I would always follow them, to continue the dream.

I went searching for the green eyes ruby lips amongst the towering old trees — a sad lumbering knight in search of “the” dream at the end of his life. Yes, sometimes there was a glimpse of bright dark eyes, yes, sometimes the heat of those red lips. But, like anything determined by fate, it’s a fleeting moment before those eyes’ lips flitted away, disappearing into the dark black starry night.

When the moon and stars are spent, on blades of grass past the be-witching hour the spirits dissolve, they lull to sleep between the rocks. I cried out: “Stay play, keep playing, morning is not yet near!”. In a state of half-wakefulness and sleep, their laughter falls free from branches high, breaking into a swarm of autumn fireflies. I would hug the fresh silk sheath abandoned in my arms, inhaling intensely the lingered addictive scent, like a remnant of a precious fossil from a million years ago.

You asked: “Where do those familiar spirits come from?”. I’ve no idea; I met them the day I set foot on Mount Chư Mang. Amusing himself with a game of hide and seek with fate, seeking happiness. A knight discarded by society.

Bright nights wandering in the mead, a fist holding onto clad silk, a hand cupping the smile of a pretty demon. Me in ill-fitting clothes, in shreds from top to toe, decrepit, like a scarecrow at the end of a season. At sunrise, the soulful smiles would grow delicate wings then flew away, those fragrant robes also took flight, leaving behind a man with ludicrous laughter soaking in night dew, like some guy stomping on a lifeless creel all day all night.

I consoled myself, fine, starting tomorrow I won’t venture there, starting tomorrow. But by sunset, falls the thrilling sweet sound of a far off dream!

You say it’s a time of diminished dharma, ghouls and demons are everywhere, sightings atop mountains valleys, be careful! I for long have forsaken my virtue. In tattered armour I carry a broken sword in search of games, I carry with me the jeering laughter of a fool, even in the most despairing defeat. Though in all those endless dreams, this village knight had never once fulfilled his desire. The more he chases, the more those beautiful demonic faces and their stirring laughter flew further away.

Now there isn’t a place on mount Chư Mang I’ve not walked. I travelled the nights bask in moonlight wrapped in stars, nights battered by rain-soaked hail mist. All those beloved familiar faces were flickering far far away sometimes this side of the mountain, sometimes way there in the mead. Sometimes so tired, I fall asleep in their soft embrace and tender caress, dreaming those dreams, drawing flight soaring towards the heavenly blue clouds. Sometimes so tired, I sat hugging my knees, with me the blunt broken sword, and a smile drenched in blood under the moon.

I’m okay, don’t worry yeah. So many years of my youth spent nurturing delusions, to bury it now, here. By nightfall, I would again sing the songs of tall mountains and deep valleys. So long as I’m entertained, so long as all those beautiful familiar faces of angels never leave this mountain. I will continue to hunt, and hold tight in my arms those big dreams of my youth, aren’t we all the same! Till we no longer have our youth, till rusty is the armour, till the eyes are blurry feet slow, as the sound of those inviting laughter rises I will take to the road.

“To the mountains, I go…”.

There, can you hear? Outside, like the call of a trumpet during a funeral march the golden shadow of humanity falls in sorrow. I have to go; I must prepare for the continuance of my dream, the same continual dream, of life crashing like ocean tides, rhythmic for a hundred years a lifetime.

Again I must go!

Nguyễn Thị Phương Trâm translated from the Vietnamese