L I T V I E T

Đây là câu truyện được viết về thời gian giả tưởng trong tương lai, nhưng không xa lắm.

*

Hôm đấy tiếng nổ lớn chói lọi như ở ngay trên đầu thị trấn. Sau đấy mọi sự im lặng như tờ, điện đóm tắt ngúm. Điều thê thảm nhất là toàn bộ hệ thống mạng đều dừng hoạt động, các máy chủ trung tâm đều bị đánh sập cùng một lúc. Phi cơ đâm nhau trên các đường băng. Giao thông không được điều phối. Phần lớn xe cộ, từ lâu tự vận hành không người lái, đồng loạt bị phá huỷ phần mềm, khởi đầu từ sự phá vỡ lan truyền từ khu điều hành trung tâm. Nghe đâu hệ thống điện hỗ trợ chạy được độ nửa tiếng rồi cũng bị đánh sập. Mọi dữ liệu, từ thông tin y tế cá nhân, lý lịch đến thông tin bí mật của chính phủ, bị xoá sạch. Tất cả những cố gắng liên lạc ra thế giới bên ngoài đều trở nên khó khăn. Mọi người hoang mang, không hiểu điều gì đang xảy ra. Một đất nước thù địch nào đó đã xâm nhập được các hệ thống bảo mật từ lâu, rồi quyết đánh đòn trí mạng? Cũng có thể sự phá hoại đến từ một nhóm tin tặc nguy hiểm, vô chính phủ?

Lúc ấy hắn đang lái xe từ sở về. Hệ thống tự động ngừng hoạt động, hàng loạt xe dạt vào lề trong khi đèn đường tắt ngúm. Hắn bỏ xe cuốc bộ. Cô ấy cùng đoàn người kẹt trên chuyến xe điện ngầm lần theo vách tường, thoát ra theo lối thoát hiểm. thị trấn đông chưa từng thấy, nhưng không phải như một hội chợ đông vui. Người ta chào nhau rồi lũ lượt về nhà. Từ lâu hắn không đi bộ xa như thế. Hắn có cảm giác như được nhìn mọi thứ lần đầu. Những căn chung cư san sát chật như tổ mối sưng tấy vì sự đông đúc và rác rưởi. Ánh nắng vàng nâu và đục khiến mọi thứ như bị nhận chìm dưới tầng nước sâu đầy lá mục. Hắn sẽ không ngạc nhiên nếu nhìn thấy những con bọ nước khổng lồ, gớm ghiếc ẩn nấp sau những ngách nhỏ thập thò bò ra. Lắm lúc hắn ao ước được thấy thị trấn bị phá huỷ và gột rửa. Người ta biến mất, nhà cửa san bằng và sự hồn nhiên được trở lại.

Chỉ đến chiều tối khi cả hai đã về đến nhà hắn mới bắt đầu có cảm giác bình tĩnh. Cả hai ngồi nhìn ra ngoài cửa sổ. Bóng tối luồn ra từ các ngách phòng. Cô ấy chẳng nói gì. Hắn, với cái đầu như một đứa trẻ khó kiểm soát, tiếp tục tự hình dung mình đang trong cuộc hành trình ở Trung Đông,  ở lại qua đêm trong một hẻm núi đá khô khan. Gió rít lên âm u và ngoài kia là hoang mạc. Chiếc đèn gas dùng mỗi khi cắm trại đem lại thứ ánh sáng mà họ không thường gặp đã lâu năm. Thứ ánh sáng tự nhiên chiếu hắt lên từ phía dưới, như ánh lửa. Thật nực cười, khi có nhiều thời gian như thế cho nhau, họ cảm thấy khó khăn không biết bắt đầu ra sao. Cô ấy lảm nhảm nói về những lỗi lầm trong quá khứ, thói ích kỷ và sự ham muốn thái quá của người ta. Họ nằm xuống và thật không biết có rơi vào giấc ngủ hay không. Đêm chậm chạp như một con vật no phưỡn nặng nề.

Độ hai tháng sau chính phủ hoàn toàn sụp đổ, hoặc ít nhất không ai biết họ còn hoạt động như thế nào. Các ban bệ ngân hàng tài chính bị tê liệt. Thị trấn nằm cửa biển, vùng vịnh, nơi có nhiều đơn vị phòng ngự đồn trú. Ban chỉ huy đơn vị hoàn toàn bối rối. Những ngày đầu họ căng thẳng tột độ và sợ hãi. Bài bản đã hoạch định từ trước nếu có tấn công từ bên ngoài theo cách này, nhưng không ai nghĩ toàn bộ hệ thống chỉ huy bị vô hiệu hoá, không thể trở tay. Rồi họ chờ đợi những cuộc tập kích từ trên trời, mà họ không còn khả năng đánh chặn. Nhưng nhiều ngày trôi qua, chẳng có gì xảy ra, ngoại trừ sự thất vọng của chính họ. Họ không thể liên lạc với sở chỉ huy trung ương. Nói tóm lại họ không biết phải làm gì với thị trấn. Không có cuộc xâm lược nào, ngoại trừ sự hỗn loạn và cướp phá không tổ chức. Hoàn toàn phi lý và bất lực. Sau gần trăm ngày, hải quân thuộc lực lượng tuần duyên bắt đầu đào ngũ. Binh lính biến mất như những bóng ma không để lại dấu tích. Một  buổi sáng, những con tàu sắt  biến đi để lại kho bãi trống trơn, đồ đạc vương vãi. Hồ sơ, máy chủ bị đốt cháy vứt bỏ trong sân. Sau đấy không lâu, bộ binh phòng vệ địa phương cũng triệt thoái. Họ bỏ lại toàn bộ khí tài tối tân. Những thiết bị tham chiến tự động trên không có thể nhận mệnh lệnh từ xa bị phá huỷ vứt bỏ. Những vũ khí hạng nặng được kích nổ, vang vọng vào thị trấn ầm ì không dứt suốt mấy ngày đêm. Phá huỷ xong, họ lượn vòng qua ngọn đồi, rồi vượt sông.

Sau đấy là những ngày bối rối. Tình hình ở các thị trấn khác cũng hỗn loạn như thế. Ở miền nam người nhập cư tràn lên không cách gì kiểm soát nổi. Họ chạy khỏi những hỗn loạn phần nào chết chóc hơn ở đất nước họ. Tình trạng vô chính phủ, cướp bóc xảy ra ngay trên đường phố. Từng đoàn người nhập cư bị lùa vào sân bãi có rào chắn. Những kẻ trốn tránh bị  bắn hạ khi ẩn nấp trong những ngách phố tối đen. Cả xã hội thật sự bất lực khi không còn internet. Sự liên kết giữa mọi người bị gián đoạn gãy vỡ. Không có công nghệ họ không biết bắt đầu thế nào để đàm thoại một cách tự nhiên. Không còn có thể liên lạc với những người ở xa là điều đã đành, nhưng ngay cả việc tìm kiếm bàn bạc để đối phó với những người lối xóm hoá ra khó khăn hơn mọi người nghĩ rất nhiều. Đã từ lâu họ không còn thói quen thân thiện và cởi mở. Chào hỏi luôn chỉ là những nụ cười ngắn vô duyên.

Đó là những tổ chức cuối cùng. Bỏ lại chỉ là những con người đơn lẻ. Lạ lùng, khi không còn bị xô đẩy hướng dẫn của tổ chức, ai nấy như đi vào một mặt trận mới. Đêm đêm dưới những mái nhà người ta tự vấn và dằn vặt, hỏi vì sao chúng ta lại đến đây, có ý nghĩa gì và liên hệ gì với thế giới còn lại, và sự phi lý của thói quen tích lũy của cải, và lần đầu cảm nhận được khoảnh khắc, và bất lực không biết làm gì với khoảnh khắc, và nhận ra lòng giận dữ ghê sợ, một áp lực muốn tàn phá.

Lương thực vẫn được vận chuyển và phân phát nhưng ngày một ít dần. Khi trời vừa ấm lên, họ đào xới vườn cỏ đã chết vàng, trồng khoai tây, đậu và rau cải, những thứ có thể ăn dần vào mùa đông. Đó là khu vườn nhem nhuốc, hắn phải xé nhiều miếng lưới che chắn để chặn bọn chim chóc, sóc và gà tây. Tìm bắt những con sên còn khó hơn. Thi thoảng hắn rải bắp khô, bắn được gà tây. Đó là những bữa ăn thịnh soạn mà họ còn có thể kiếm ra. Những ngày đầu họ vẫn gìn giữ sức khoẻ, cố chạy bộ vào mỗi buổi chiều, vòng quanh một cái hồ lớn nằm lọt thỏm giữa đồi núi. Ban đêm họ uống khá nhiều rượu, và ngủ nhiều. Họ thấy mình quan sát nhiều hơn, những điều nhỏ nhỏ, nhận ra mỗi lần nắng đục hơn, hoặc hạt ươm đang mọc chiếc lá mới, hoặc thình lình nghe tiếng ầm ì rất nhỏ vang lại ở nơi đâu. Họ tự quan sát chính mình đang đứng hoặc ngồi, nhai những mẩu bánh mì vụn, chấm nước sốt cà chua đã nấu mềm, và thường xuyên nghĩ đến nhiều điều trong quá khứ.

Như tất cả đều phải bất thường, mưa rơi tầm tã cả tháng trời. Ngày cũng chẳng khác đêm là mấy. Mây vần vũ, thấp tè ngay trên những ngọn đồi. Các con đập mở xả lũ trước khi bị vô hiệu hoá không thể điều hành, nước tràn xuống miền xuôi, siết chặt thị trấn đang tuyệt vọng. Những con đường cửa ngõ dần mất dấu. Thoạt đầu là bùn đất sạt lở cuộn đi, làm bật rễ mang theo cây cối. Chúng áp sát từng khu phố đùn lên như một mặt trận man rợ. Rồi cả khu phố bị cuốn phăng. Nhà cửa vật dụng như những vật chơi cuộn thành dòng. Có cả một con tàu sắt bứt neo lừng lững trôi vào trong phố, thản nhiên như con quái vật đần độn khổng lồ. Thật ra cũng không thể nói đó là cảnh tượng thê thảm, nó kỳ quặc, to lớn và khôi hài. Các đường ống khí đốt bùng nổ cháy liên tục dữ dội. Những đám cháy lan tới các tòa nhà chọc  trời trong khu trung tâm. Ở phía kho bãi, là nơi thê thảm nhất, kho chứa hóa chất nổ tung,  để lại hố sâu. Khói đen không bay thoát khỏi bầu trời, chúng cuộn lên và dồn cục dưới những đám mây. Ở những vùng cao ráo hơn, nước cũng dâng lên từng đêm. Nước tuôn lên từ những lỗ cống, chảy ra thành luồng dọc bờ đường, tạo thành vũng, vây quanh những ngôi nhà, như những căn chòi ở vùng đầm lầy. Những con cá to lớn phóng bứa cả vào vườn cỏ rồi bò trườn đi như rắn.

Thoạt đầu cũng có người cố trốn chạy, vượt qua dòng nước khi mới chỉ xâm xấp. Nhưng hầu hết tự hỏi sẽ vượt đi đâu, giành giật nơi trú ẩn ở một thành phố khác còn hỗn loạn hơn thế? Khi nước đã dâng cao, chúng chảy cuốn xiết qua các công trình hoàn toàn bị nhận chìm, thành nhiều cuốn xoáy nguy hiểm. Nhiều xác người úp mặt cuộn như chiếc lá quay vòng rồi trôi ngược trở vào thị trấn.

Họ hay vuốt ve nhau vào những buổi sáng sớm khi ánh sáng còn lem nhem, cây cối mờ nhạt tĩnh lặng, bọn chim chóc chưa lao nhao, tất cả vẫn còn sững sờ, và hắn vẫn chưa thoát khỏi những giấc mơ màu xanh nhạt đầy những hình ảnh vô lý hỗn độn. Sự cô đơn đôi khi quá đáng.

Có một lần cô ấy khóc lóc, rồi kể về những lần chạy việt dã ngày còn học lớp sáu. Chân cô ấy đau khi lần đầu mang đôi giày thể thao mới. Không hiểu sao lúc đấy nhìn đôi giày cô cảm thấy rất buồn rầu bực bội vì lý do nào đấy không hiểu được. Cô nhận ra mình đã lớn, và phần nhiều ngồi một mình trong căn phòng riêng. Bố mẹ cô ấy cũng dành phần lớn thời gian trong những căn phòng riêng của họ. Không rõ họ có luôn bận rộn, nhưng sự gọn ghẽ và cách biệt luôn làm căn nhà trở nên lạnh lẽo. Cảm giác rất gần sự bất lực. Sự cảm thông là điều không thể, người ta ở gần nhau nhưng rất xa nhau, và cá nhân phải hoàn toàn độc lập mạnh mẽ. Lần nhớ đầu tiên là lúc cô ba tuổi, thấy mình tỉnh dậy trong căn phòng sạch sẽ ngăn nắp, chẳng điều gì có thể làm phiền cô, cũng như mọi con bé khác vào tuổi ấy, thật một mình và vô cảm. Cô có thể ra dấu để căn phòng sáng lên và chọn một thứ mùi thơm yêu thích, mạnh hay nhạt ở mức độ phù hợp. Nhưng như thế, một mình và vô cảm.

Một lần từ khi mới quen nhau, cô ấy thổ lộ đã từng có con từ thời mới lớn với người đàn ông từng trải. Rất nhanh sau đấy người đàn ông từng trải biến mất, và đứa bé bị bỏ lại với ông bà. Cô ấy chỉ khéo léo kể thoáng qua chuyện này một lần. Ai cũng bận. Thói than vãn hay những biểu lộ đa cảm thường chẳng bao giờ được để ý, thậm chí lố bịch nếu tỏ ra yếu đuối. Hay không chừng người ta chỉ thích lừa phỉnh, hắn cũng không biết.

Hắn thường nằm im nghe cô ấy kể những câu chuyện không đầu đuôi như thế, nhìn những sợi lông vàng nhỏ trên cánh tay cô ta, mà đôi khi rực lên vì có tia nắng, lưng cô ấy trắng bắt đầu vẩn lên những vết đồi mồi một hai năm nay. Có lần hắn nghĩ bụng cô ấy đang phệ dần sau tuổi ba mươi. Ngoài cửa sổ là gốc cây khuynh diệp lớn khoảng sáu người ôm, thường trắng lên lớp vỏ mới sau mỗi cơn mưa. Hắn không dám cử động, nhìn tiếp vào những hạt bụi lao xao, vẩn lên ở luồng nắng rọi vào từ trên cao.

Hắn sinh ra từ một đất nước khác, nghèo khổ và xa xôi. Trẻ con không mang giày. Ngày còn bé hắn hay chạy chân trần dọc ngoài sông bùn lầy, nơi có những con còng sặc sỡ lao xao như đùa. Hắn chẳng bao giờ cảm thấy một mình hay cô đơn. Hắn chỉ sợ những cơn giông nhiệt đới vào mỗi buổi chiều từ phía cửa biển. Chúng đen tối và bao trùm nhanh chóng. Hắn phải bùng chạy thật nhanh, nhưng vẫn thường không thoát khỏi. Lần nào cũng vậy, về đến cửa, hắn như kẻ thua cuộc nhưng hân hoan. Cảm giác về đến nhà. Đi chân trần khiến hắn biết được nhiều điều. Có những buổi sớm mai lạnh lẽo, hắn đứng trên sân gạch, ẩm ướt và xanh thẫm vì rêu, bao phủ bởi những chiếc lá trúc và hoa dại trắng li ti rụng từ đêm trước. Hắn biết phải khẽ khàng, một thế giới còn mơ màng mộng mị, bóng những người đàn bà nhóm củi trong bếp không một tiếng động. Đại loại thế, những câu chuyện của hắn thường quá xa xôi không ăn nhập gì. Hắn không có cảm giác xấu hổ về những kinh nghiệm của mình, nhưng chúng thường là điều chẳng ai biết hoặc quan tâm ở đất nước này. Nói tóm lại họ không hiểu được. Những câu chuyện đầy màu sắc, cảm tính, hỗn độn, không mục đích.

Cô ấy làm bên công nghệ đảm nhận phần bảo mật cho một công ty quốc phòng lớn, mà thường xuyên phải họp hành nhiều ngày rất xa. Đó là thứ công việc không bận nhưng nhiều trọng trách. Hắn làm bên tài chính, giữ gìn sổ sách kế toán cho một công ty tư nhân, đó là thứ công việc nhàm chán, hầu hết công việc đã được tự động hoá. Ngay cả những tình huống phức tạp thường cũng được lập trình phân tích sâu ngay lập tức và gợi ý các giải pháp. Họ quen nhau trên sàn tập võ, và thích nói chuyện về những trận bóng chày vào mỗi cuối tuần. Đời sống ở một thị trấn nhỏ không có gì nhiều. Người ta ăn ngủ, cãi cọ, làm tình và uống whiskey, tuần này qua tuần khác, tháng này qua tháng khác, năm này qua năm khác. Nếu có con, họ sẽ bận rộn và khác đi một số năm. Khi những đứa trẻ lớn lên và rời đi, họ tiếp tục ăn ngủ, cãi cọ, làm tình và uống whiskey. Thật ra họ chưa cảm thấy hoàn toàn thuộc về nhau. Có lẽ chẳng bao giờ. Sự khác biệt về chủng tộc vẫn lấn cấn ở những chuyện mà không ai nói ra. Là người bản địa, cô không phải va chạm những vấn đề mà hắn trải qua. Còn hắn, rồi cũng thoải mái nhưng thấy mình là những phần băm nhỏ tròn trịa đầy mâu thuẫn. Hắn trở thành con người hay do dự, không quyết đoán. Để ở với nhau, họ học cách làm lơ nhau, ngừng cố gắng các chiêu trò làm ngạc nhiên nhau. Cô ấy không cố làm dáng, và hắn không vẽ vời ba hoa bất cứ chuyện gì. Họ như hai vật thể cần thiết của nhau, mà hy vọng sẽ làm đời sống dễ chấp nhận hơn, dù chưa bao giờ nghĩ sẽ sống với nhau đến cuối đời. Nếu dời lên thành phố lớn, cuộc sống chung còn dịch chuyển nhanh hơn, thậm chí không cần ở bên nhau. Người ta không gắn bó. Người ta chỉ đi qua nhau, dễ chịu, và chóng vánh.

Hắn hay có cảm giác như luôn đứng một mình nhìn đời sống từ cửa sổ, đời sống trôi qua mà không có phần hắn tham dự. Thật ra, hầu như mọi người ai cũng thế, đều đứng bên cửa sổ,  có đôi người vẫy tay, không rõ có thất vọng, và không còn thấy liên can, cùng nhìn ra một dòng chảy thời gian, mà không hề hào hứng. Như thể đời sống có bề dày chiều ngang không lệ thuộc vào thời gian, mà hắn có thể chọn để đứng riêng ra, làm những trò vô ích. Có lẽ vì biết rõ kết thúc không khả thi nếu đối đầu, hắn, cũng như nhiều người khác, từ khước thời gian. Thời gian là trò đểu, lừa bịp.

Hôm ấy, giấc mơ bị phá rối, khi cô ấy lay hắn dậy, hỏi mơ thấy gì. Thật cải lương nếu trả lời đó là một giấc mơ ngọt ngào. Hắn bảo mơ thấy tất cả mọi người trong thị trấn đồng loạt ra ngoài và nằm xuống mặt đất. Cô ấy lại nằm vật xuống giường. Đó là buổi đêm khi trời bắt đầu nhờ sáng. Chẳng ai bảo ai, mọi người kéo nhau ra đường, rầm rì trao đổi những câu chuyện thường nhật. Trời hơi lạnh, và thế giới có vẻ đã suy tàn. Ngày mà ai nấy đều biết chẳng còn gì trên cõi đời này để ao ước hoặc phải suy nghĩ đắn đo nữa. Tất cả kéo nhau ra bệ đường đất, nằm sát bên nhau. Hắn nằm sát bên cô bạn hắn quen từ thời ấu thơ. Mùi đất ngai ngái, quen thuộc. Họ trật tự, nhưng rầm rì không dứt, nhìn lên bầu trời màu sữa đục. Có lẽ con người vẫn yêu nhau đơn giản như thế. Chẳng qua họ chỉ quên đi mối quan hệ với đất cát và sông ngòi. Chẳng qua họ đã quên để mình được lạnh lẽo. Chẳng qua họ quên cách nghe những câu chuyện tầm phào của nhau. Chẳng qua họ không thừa nhận việc họ yêu thích những người bạn ấu thơ như thế nào…

Hắn hay có những giấc mơ vớ vẩn như thế. Một lần hắn mơ được mấy đứa trẻ dẫn vào hầm sâu. Sau đấy vượt qua cánh đồng tuyết, đến con suối đã đóng băng. Dưới những tán lá cây trĩu tuyết, hàng trăm đứa trẻ ôm hôn nhau. Đó là khung cảnh hạnh phúc khó tả. Những lần khác hắn thấy tất cả mọi người bảo nhau về lại ngôi nhà tuổi thơ. Điều đó làm dấy lên một nỗi ao ước ghê gớm, và hắn đã gần như làm được điều đó. Nhưng rồi lần nào hắn cũng thế, hắn bị lạc trong những con hẻm đông đúc, hoặc mắc kẹt trong một con hào nhầy nhụa, trong khi màn đêm đang đến. Đại loại thế, và lần nào cô ấy cũng phải lay hắn dậy. Bằng cách nào con người được ngủ đông, sáu tháng hay một năm, hay lâu hơn nữa, để vượt qua khoảng thời gian khó khăn hoặc chờ đợi những điều tốt đẹp hơn ở tương lai, hay đơn thuần chỉ được nằm mơ như thế? Nghe nói có những nghiên cứu làm người ta đi vào giấc ngủ trên những con thuyền bay trong không gian suốt nhiều năm đến các hành tinh khác, mà khi đến nơi họ sẽ thức dậy, bắt đầu việc khai hoá và chinh phục. Hắn nghĩ nhỡ chẳng may những con thuyền ấy đi lạc, và mọi người sẽ ngủ mãi mãi, mơ một giấc mơ liên tục và vô tận. Thật cũng không đến nỗi tệ.

Lại nhiều ngày trôi qua.

Người ta biến mất dần, thị trấn vắng lặng đi từng ngày. Những cuộc ra đi thường được chuẩn bị vào ban đêm, lén lút. Người ta đã trở nên nham hiểm, cướp bóc dưới bề ngoài lạnh lẽo.

Họ lần theo bóng tối mang vác những chiếc thuyền, phần nhiều đã hư hỏng, hoặc tự đóng. Những chiếc bè chắp vá làm bằng những mảnh gỗ tháo ra từ những căn nhà đổ sập. Những người thân quen gặp nhau, thường đơn giản hỏi, bao giờ? quyết định chưa? Như thể việc tự biến mất đã trở thành đức hạnh, một quyết định cứu chuộc mà rồi đến lúc ai cũng làm.

Đường phố trở nên rình rập nguy hiểm, vào buổi tối. Một lần hắn đi dạo để giải tỏa những ý nghĩ tối tăm. Cả thị trấn như đang rầm rì hàng ngàn bước chân trong bóng tối, rình rập và bí ẩn. Ở bên kia đường hắn thấy một vật thể đang căng cứng. Nó không di động, nhưng năng lượng của sự đe dọa là điều không thể nhầm lẫn. Đầu nó cúi thấp, mắt nó điên dại. Lông nó đen nhánh, như gắn liền bóng tối. Ánh sáng mờ nhạt, hắn không thể nhận ra giống chó gì. Thoạt nhìn tưởng giống Doberman, nhưng dường như thậm chí to lớn hơn nhiều. Người ta hay lai tạo những giống mới mỗi năm mà đôi lần chúng bị loại bỏ vì những đột biến nguy hiểm, hoặc xấu xí quá đáng. Đôi khi hắn tự hỏi những con chó ấy sẽ nghĩ gì nếu hiểu ra sự hình thành bản thân từ một phương pháp sinh học. Chúng không có nguồn gốc và không phát triển từ sự lựa chọn tự nhiên. Đôi khi hắn tự hỏi sẽ bối rối thế nào, nếu chính phủ quyết định tạo ra những con người mới cùng phương pháp như thế với hy vọng tạo ra con người kiệt xuất. Những con chó bị bỏ rơi, chạy rông trên đường phố. Chúng lẩn trốn và trở nên nham hiểm, hung tợn. Nhiều lần người ta phải thu dọn những cái xác chó rách nát , có lẽ không phải từ lòng trắc ẩn, họ chỉ an ủi và lừa phỉnh tâm hồn ốm yếu của mình. Chưa bao giờ hắn có cảm giác sợ hãi như thế. Đồng thời hắn cũng cảm thấy sự kích động phi lý, sâu xa, như thứ bản năng man dại đói khát. Nếu nó tấn công, hắn cũng sẽ gào thét và cắn xé. Có lẽ đến gần nửa phút như thế. Hắn chợt nhận ra còn nhiều bóng mờ khác đen hơn cả bóng tối, đang nhìn hắn cũng căng thẳng như thế, từ bên trong căn nhà hoang phế. Hắn run rẩy bước lùi một bước, nó vẫn đứng yên. Hắn bước lùi thêm bước nữa, rồi bước nữa, vào bóng tối bên đây, rồi đi nhanh về nhà. Một đêm khác, cũng dưới ánh trăng hắn thấy một hình thù khác nhảy trốn qua khe rào, hơi thở nặng nề rõ ràng sợ hãi, cũng nhìn hắn căng thẳng như thế qua kẽ hở, sau ánh phản chiếu từ cặp kính dày. Cứ thế hằng đêm, hắn nghe tiếng chuyển động và tiếng kêu của những loài hoang dã. Và ban ngày hắn thấy những con lợn rừng lao ra, chạy trong sân ngôi nhà hoang, bới tung từng gốc hoa cũ.

Hôm đấy cô ấy dựng hắn dậy từ rất sớm, trời còn mờ mịt. Cô bảo đi theo cô ấy. Hai người đuổi nhau lên dãy núi sau nhà, nơi ngày trước họ thường đi vào những ngày cuối tuần. Họ vượt qua con suối cạn rồi đi tiếp lên những vạt rừng khuynh diệp. Khi xưa nơi đây chỉ là những ngọn đồi bao phủ bởi những gốc sồi già. Công ty gỗ đem khuynh diệp khổng lồ từ nước ngoài về trồng, để rồi nhận ra đó là nỗ lực kinh tế thất bại. Gỗ khuynh diệp tồi, nứt nẻ. Chúng lớn nhanh, cao vút, mọc tràn lan, mà đôi khi bùng cháy dữ dội khi khí hậu nóng dần, thành những cánh rừng lở lói. Họ trèo mãi lên cao. Cô ấy hăm hở trèo như sau cùng rồi cũng tìm được giải pháp. Họ biết con đường lên đến đỉnh. Nhưng ở trên cao nữa thì không thấy gì, mây và khói từ những đám cháy dồn cục như thứ nhựa đặc và nâu chảy ra từ khe núi. Lên đến nơi lại không thấy gì ở bên dưới. Họ phải chờ rất lâu, khi mây giãn ra, để chỉ nhìn thấy bên kia cũng là biển nước. Cô ấy trở nên im lặng, vịn vào thân cây, lưng cúi xuống. Cô bảo thằng bé năm nay đã mười ba, cũng có lẽ nó sẽ không nhận cô ấy. Thật tồi tệ vì ý nghĩ ấy như con vật vô hình ăn ngang thân người cô ấy, đến khi phải cúi gập xuống. Cô bảo muốn tắm rửa cho nó và làm vài trò gây cười trước khi nó ngủ một lần nữa. Chỉ một lần nữa. Hắn lại nhìn tiếp ra những đám mây, chỗ có cây lởm chởm chọc thủng lên như xé nát. Hắn như nghe lại một bài hát đồng dao, có những đứa trẻ túm áo nhau đi vòng quanh hát vang, ánh đèn dầu hắt ra từ khung cửa, tiếng củi nổ lách tách từ hướng bếp, có con mèo dừng lại giữa chừng đứng bất động trên mái ngói, nhiều con muỗi lẩn ra từ cái vại lớn trong sân, những quả xoài non lén lút chảy nhựa mùi ngọt ngọt chát chát trong vườn, và những con dơi bay loang loáng dưới ánh trăng. Họ im lặng rất lâu trên đỉnh núi. Họ không nhìn thấy nhau. Rồi cô ấy bảo khẽ, thôi về. Rồi họ lại đuổi nhau trèo xuống những vạt rừng lở lói. Rồi họ vượt qua con suối cạn, về nhà. Rồi họ lại ngồi chờ bóng tối chảy ra từ ngách tường, cũng như đêm hôm trước, và trước nữa.

Sau thời gian lâu như thế, họ không còn sợ hãi, còn lại chỉ là nỗi buồn phẳng và sâu. Họ không còn bận tâm về sự mất mát của con người. Người ta chỉ như những cái hình nộm, nhồi đầy cát  vô dụng ở ngoài kia mà một ai đó gần như thượng đế, xếp dọc bờ tường rồi cười sặc sụa. Có hình nộm ăn mặc nghiêm chỉnh cả đời gắn liền với số liệu, có hình nộm vạm vỡ và vênh váo. Và tàn nhẫn hơn nữa, số phận chẳng khác gì hơn với những hình nộm đáng thương hoặc đẹp đẽ. Tất cả trên bờ tường, bất động, bị moi móc, ngả nghiêng rách nát.

Nhưng cũng có nhiều lúc họ tìm lại sự thanh thản, dù ngắn ngủi. Rượu là thứ duy nhất còn giúp ích. Cô ấy thích nhắc lại những kỳ nghỉ đông. Tuyết là những gì làm cô ấy say mê. Họ từng trượt qua những cánh đồng lớn đan lẫn bởi những rừng dương trắng phau, mà đôi khi dừng lại để nghe như có tiếng ve trong tai. Hắn hỏi có nghe thấy không. Cô bảo không, tai ù. Hắn bào không, phải đứng yên. Sự yên tĩnh là tuyệt đối. Mặt nước phản chiếu không một vết gợn. Chỉ có những con cáo là thực sự đủ tự tin vào hình ảnh quyến rũ của mình, bước ra từ một nơi nào không rõ, nhảy xổ vào tuyết dày rồi biến đi như tan ra trong không gian. Trên trời những đám mây trắng phau trôi cuồn cuộn không ngừng, chúng đuổi nhau bay mãi đến khi nhỏ dần rồi biến mất. Đấy là mùa đông, còn mùa hè hắn hay chèo thuyền một mình ngoài vùng vịnh vào những buổi trưa nắng nóng, vượt qua bến tàu, khu quân sự và những cầu tàu đã bỏ hoang. Khi mặt trời xuống để lại ánh sáng lênh láng phía chân trời, mà hắn như chèo mãi lên cao, nơi có những con hải âu đang lao chao.

Phải có một kết thúc, cô ấy vẫn suy nghĩ miên man rồi đôi khi lại bảo. Có lẽ nên để nó kết thúc còn hơn cố hàn gắn sửa chữa. Rồi một ngày kia, có những chuyên viên làm công nghệ cấp cao tìm đến nhau, hoạch định một sứ mệnh phục hồi các hệ thống điều hành trung ương. Họ liên lạc cô ấy, bàn bạc nhưng không ai chắc chắn biết điều gì đã xảy ra. Những nỗ lực tìm ra bên ngoài đều không có kết quả. Họ muốn cô ấy đi cùng tìm cách vượt qua các thành phố khác, xem còn ai, và làm sao. Không cần phải nói ra, ai cũng biết đây là cuộc mạo hiểm thí mạng.

Ngày hôm sau hắn mở khoá lấy ra cây glock loại nhỏ, nạp đạn bắn luôn sáu viên vào chiếc lon thủng, văng lên rớt xuống ở bờ rào. Tay hắn nhỏ, thích sử dụng loại nhẹ vừa tầm. Cô ấy khoanh tay ở thành cửa nhìn. Hắn ra dấu bảo ra đây, tháo đạn rồi đưa súng cho cô ấy. Không! ôm chặt vào, tay trái phải nắm thật chặt và đưa ra phía trước. Đứng nghiêng tì sức nặng vào chân trước, đừng cố ngắm, chỉ cần hướng về phía ấy, thế, thế, rồi bóp còi. Miệng cô ấy mím lại, môi trên bật lên hệt như những lần giận dữ, kêu nhỏ bam, bam! Hắn chỉ cô ấy lắp đạn rồi bảo bắn đi. Cô đưa lên bắn luôn hai phát. Cả hai gần như không nghe tiếng nổ chát chúa, chiếc lon bật lên một lần. Họ nhìn nhau không chớp, cô ấy gần như nín thở. Cô ấy đã có điều đó, hắn nghĩ thế rồi lẳng lặng lấy lại súng bỏ vào trong hộp, để vào ngăn tủ nhưng lần này không khoá.

Cô ấy có sức khoẻ hơn một người phụ nữ bình thường. Ngày trước họ thường tập những đòn vật trên sàn hằng tuần. Họ thử cả những đòn khóa hoặc siết làm gãy xương, làm bất tỉnh, hoặc giết chết đối phương trong một đến hai phút, Cô phải mổ xương bả vai một lần vì chấn thương. Nếu một ngày nào đó hắn và cô ấy phải loại bỏ một ai đó, không chắc họ sẽ cảm thấy khó khăn thế nào. Nếu một ngày nào đó hắn bị loại bỏ bởi một ai đó, không chắc sẽ có sự sợ hãi hay không, trong đầu hắn vẫn sẽ miên man một dòng chảy ở giây phút cuối cùng.

Hôm ấy, cô ấy chỉ đơn giản bảo hay là hắn đi bộ chăng. Hắn hỏi đã chắc chắn chưa, có nên là như thế không. Cô ấy gật đầu, lặng lẽ rửa mấy cái tách bẩn. Hắn nhìn qua cửa sổ hồi lâu rồi bảo chắc đêm nay và mai sẽ mưa. Nó vẫn mưa như thế mùa này, cô ấy bảo. Ừ! có lẽ thật. Đừng, đừng nói. Chắc chắn là sẽ mưa. Có lẽ đó là giải pháp đơn giản nhất cho sự chia tay. Hắn bước ra, đi loanh quanh. Khi hắn quay về, căn nhà như một nấm mồ đã được dọn dẹp sạch sẽ. Cây súng vẫn nằm ở trong hộp. Hắn chỉ đủ sức nằm xuống giường, rồi thấy mình rơi mãi trong chiếc hố sâu. Và trời bắt đầu mưa khe khẽ.

Thoạt đầu chỉ là những nhầm lẫn nhỏ nhỏ. Hắn quên mất ngày tháng, đêm hoặc ngày. Thuốc kích thích làm hắn dễ chịu.

Ngay trước nhà hắn nước bắt đầu rỉ ra từ những khoảng nứt, ở những phần khô hơn, cây cối trồi lên, bò lan ra như những con vật quái dị. Có những buổi chiều hắn ra cổng ngồi như thể chờ cô ấy trở lại. Đám dây leo um tùm làm cảnh trí không còn rõ ràng. Nó giống hệt như hắn vẫn ngồi trước hiên ngôi nhà ấu thơ, nơi cây cỏ vươn lên điên dại sau những trận mưa đầu mùa. Nếu hắn chỉ kiên nhẫn ngồi im lâu hơn chút nữa, chúng sẽ vươn dài ra, quấn quanh hắn như thể chúng là chủ nhân. Có những màu xanh xanh, có mùi nước lẫn lá non. Có những con ốc bò sau lớp lá, những con kiến nối hàng dài di chuyển đến vùng đất cao ráo hơn.

Khi nước đã xâm xấp trong sân, bọn trùng đất ngo ngoe bò ngổn ngang. Hắn không thể ra cổng ngồi. Hắn trèo lên mái nhà, không phải để được nhìn ra xa, mà đơn giản chỉ muốn liên hệ với bên ngoài. Hay nói đúng hơn hắn vẫn muốn hy vọng, như thể vẫn tiếp tục chờ. Những con ốc và kiến đi đâu? Có lẽ tất cả bọn chúng đều chết thản nhiên, thậm chí có phần hân hoan. Nhưng khi màn đêm buông xuống, hắn thấy như đứng trước một hành tinh trôi trong vô tận hàng thiên niên kỷ, không có sự sống, không có thay đổi, không cảm xúc, miệt mài trong bóng tối vô biên.

Mỗi  đêm hắn đều tỉnh dậy, đặt chân trần xuống sàn gỗ. Chân hắn chạm vào bóng tối như chạm vào vật rắn. Chân hắn nhìn thấy bóng đêm. Hắn nhìn thấy bóng đêm, yên tĩnh, thấy thân thể mình là một phần của bóng tối không thể chia cắt. Sau cùng hắn nghĩ sự biến mất của những cá thể, dù tự nguyện hay không, không là điều tồi tệ. Cũng có thể điều đó sẽ cứu chuộc, làm thế giới hồi sinh và bí ẩn trở lại. Sự tận diệt cũng có thể đã được tính toán kỹ bởi một ý chí nào đó.

Có loài kiến ở vùng Amazon, khi mặt trời xuống mỗi ngày, chúng lấp kín lối vào nhưng để lại từ một đến 8 con ở bên ngoài. Những con kiến bị bỏ rơi ấy sẽ tiếp tục lấp cát lên miệng tổ đến khi che hết mọi dấu vết. Chúng sẽ bị gió thổi đi khi màn đêm đến, hoặc bị giết chết ngay lập tức bởi các loài côn trùng khác. Cũng có những con rời đi sau khi hoàn tất nhiệm vụ, biến mất một mình. Những con kiến ấy không bao giờ trở về miệng tổ khi trời rạng sáng lần nữa. Làm sao để có quyết định con kiến nào phải hy sinh? Rõ ràng chúng không phải là những tội đồ bị bỏ rơi một cách ngẫu nhiên. Rõ ràng đây là sự hy sinh tận hiến có chiến lược. Hắn lại nghĩ đến những con cá hồi vượt hàng nghìn dặm, trở về tụ hội ở nhánh sông mà chúng chỉ biết một lần khi còn là những quả trứng bé tí trôi nổi, trở về đấy sinh sôi lần nữa rồi chết. Có những đàn chim hàng nghìn con bay lượn theo hình sóng, rõ ràng theo một cấu trúc. Nhưng những mệnh lệnh ấy được đưa ra thế nào? Xa hơn nữa, ngay cả nấm mốc cũng có trí thông minh tập thể dù chúng chỉ là những đơn bào, không trí óc. Trong phòng thí nghiệm, chúng có khả năng tìm ra đường ngắn nhất, lan qua ma đồ phức tạp, đến nguồn thức ăn. Những cấu trúc hay phác đồ lập đi lập lại ấy chỉ có thể hiểu được ở mức độ tập kết, trong khi mỗi đơn vị có vẻ chỉ là ngẫu nhiên.

Sự tự do cá nhân là ảo tưởng. Có một thứ trí nhớ đặc biệt được chọn lọc và lưu truyền qua nhiều thế hệ, trở thành bản năng. Nó nằm ở một vùng sâu xa, mà nhận thức không với tới. Con người ta vẫn bị xúi đẩy bởi một dòng chảy liên tục, từ tự nhiên đến thuỷ tổ rồi đến mỗi cá nhân. Cá nhân mang một hình hài, cá tính, phần nhiều đã được quyết định ở sự vay mượn từ lâu. Bảo căn bản của đời sống nằm ở sự chứng nhận cá nhân khiến hắn có cảm giác bị mắc lừa. Cùng khi con người cảm thấy sự tự do tuyệt đối, họ nhận ra sự bất lực và phi lý. Sự liên kết bị gãy vỡ. Có lẽ sự nhận thức và giao cảm giữa cá nhân và bối cảnh chỉ là giao thời mà sung lực của tự nhiên được truyền tải đến cá nhân, không hơn không kém. Sinh nở không phải là khởi đầu, và cái chết không phải là sự kết thúc. Có sự chuyển hoá giữa những hiện tượng được nhận thức, tới lui với cấu trúc, và sau cùng là sự huỷ phá. Sự tồn tại cá nhân nằm ở phần giữa, chỉ là phương tiện, tạm bợ nhất thời. Mọi điều diễn ra như hơi thở dài.

Có bao nhiêu phần ở trong con người hắn được định đoạt từ rất lâu rồi? Có lẽ đây là lý do hắn luôn dằn vặt nhớ nhung một thời kỳ không rõ. Có lẽ, sau cùng, hắn chỉ là một phần nối dài của lịch sử. Có lẽ hắn vẫn đang tuân theo một biểu đồ nào đấy, một ý chí lịch sử nào đấy. Làm sao hắn có thể mơ những giấc mơ mà tổ tiên hắn từng thấy. Làm sao hắn lại cảm thấy nỗi khao khát muốn chiến đấu và hy sinh. Hắn ao ước được chết trên đầm lầy, những vết giáo đâm và cắt ở vùng ngực. Hắn sẽ thối rữa, nhưng những người đàn bà sống sót sẽ lại sinh sôi lần nữa. Kỳ lạ làm sao, vì cảm giác đó sống động trong hắn, như đã từng xảy ra.

Sáng hôm ấy hắn vào nhà kho, lấy xuống chiếc thuyền chèo hai mái đã không sử dụng từ độ năm ngoái. Khi vác ra đến ngõ hắn thấy gã hàng xóm già, dán mặt vào cửa kính, vẫy tay chào. Mặt gã hân hoan như thể đang ủng hộ đội nhà sắp vào lần giao đấu. Gã hàng xóm ra dấu bảo đi đi. Hắn bước đi. Hắn dừng lại nhìn lần nữa. Gã hàng xóm vẫn dán mặt bên cửa sổ với nụ cười méo mó, bên khung cửa đã nổi mốc. Ngu xuẩn đến kỳ cục.

Hắn kéo thuyền dọc theo phố lõng bõng đến cả dặm, đi qua tiệm bánh nơi họ thường đến vào mỗi sáng thứ bảy ăn những cái bánh tẩm đường và uống cà phê bên vệ đường, xem bọn trẻ con xô đẩy đùa giỡn. Hắn đi đến khi thấy phần đỉnh nhọn hoắt của căn nhà đỏ. Kế đấy, trước đây là con sông nhỏ nhiều cây, bây giờ chỉ là màn nước mênh mông. Hắn chèo suốt nhiều giờ, tiến vào những tòa nhà chọc trời tối đen khổng lồ. Nước đổ ào ào qua từng tầng. Có căn đã đổ ập hoặc xiêu vẹo, có căn nứt toác từng phần. Khi tiến gần đến toà phía xa bên trái, hắn thấy bàn ghế chèn lấn giữa phần nứt hoặc nơi cửa sổ, trông như những sinh linh bị giam giữ đang kêu gào. Từ nơi lưng chừng, không rõ hướng nào, tiếng ai đó thét lên chào một người khác “Goodbye. Goodbye, Frankie. Go, go now!”

Hắn chèo xa khỏi những tòa nhà, đến một cấu trúc trông như vòm cổng vĩ đại.  Một cấu trúc vĩ đại nhưng vô ích. Nó không ngay ngắn vuông vức dù kiên cố, chắc chắn như sẽ không bao giờ đổ sập. Hắn không thể đoán vòm cổng như thế phục vụ vào vụ việc gì, chức năng nào. Hắn cũng không thể nhớ đã từng thấy nó trước đây. Nó chỉ đứng đấy, ngẫu nhiên, cao ngất trên biển nước như vẫy chào những ai đang vượt qua. Ở nơi phía chân trời, còn có những vòm cổng vĩ đại hơn. Nhưng có những làn sóng không ngừng trào tới, đổ xuống. Những suy nghĩ cuối cùng rồi cũng tắt nghỉ, hắn quay mũi thuyền cật lực chèo về phía ấy. Những đợt nước đánh vào mũi thuyền, đổ ập lên đầu hắn. Dường như có sự đụng chạm của những linh hồn thuỷ tổ. Có những người thuỷ tổ xăm mình vằn vện, nhỏ bé, đen nhẻm. Họ dắt díu nhau đi dọc một vùng duyên hải ẩm ướt, đầy rừng rậm. Họ săn bắt trên những con thuyền độc mộc dài và nặng, được gọt đẽo nham nhở. Họ cũng thật sự sợ hãi trong những lần đối đầu, và có những người phải chết. Họ chỉ đơn giản dắt díu nhau trên vùng đất hẹp, và cầm cự suốt những trăm năm cũ.

Hắn kéo những sải chèo dài mạnh mẽ. Những đợt sóng lớn từng đợt xô ập xuống, không thật sự là tàn nhẫn, cũng không dung dưỡng, tràn đến. Một luồng ánh sáng trắng lóa ở trên đầu. Sự mất dấu sau cùng, không hẳn từ bất cứ một manh động nào. Yên tĩnh và phôi pha!

*

Buổi sáng ngày hôm sau là một ngày nắng lên từ rất sớm. Trên trời có tiếng ầm ì. Đây là lần đầu tiên lại có tiếng máy bay, có thể đang thả hàng cứu trợ. Có thể những cố gắng phục hồi đang có kết quả. Cũng có thể đây chỉ là nỗ lực thất vọng sau cùng, rồi hết. Cũng có thể lực lượng lấn chiếm từ đất nước khác đang bắt đầu khi tất cả đã suy tàn. Ở bên ngoài, bên sườn đồi lá non đang bung nở. Gió thổi vào căn phòng từ phía cửa. Lá khô chạy lạt xạt dưới sàn, bắt đầu một nỗ lực mới. Cây súng vẫn nằm trong hộp, không khóa. Khung cửa rồi sẽ nứt nẻ rệu rã, cánh cột treo những chiếc mặt nạ rồi sẽ xiêu vẹo. Nước sẽ nhỏ giọt thấm vào, rêu sẽ xanh lên, vô tư như những đứa trẻ. Như đã bảo, sự tồn tại không tuỳ thuộc vào sự trực nghiệm của một cá nhân. Như đã bảo đây không phải là sự buông xuôi, thất bại. Nó chỉ đơn thuần là sự tái tạo, một bắt đầu, từ một kết thúc không cố gắng cứu chữa, và cho qua đi những sai lầm của con người. Hoặc giả cũng có thể kết luận đây chỉ là một hư cấu màu mè đa cảm. Hoặc giả, nếu muốn có một kết thúc huề vốn, cũng có thể hình dung sự chiến thắng và trở lại của một vài cá nhân tiên phong. Dù gì thì vẫn thế, mãi mãi, như tiếng gió thổi qua khe hở, dài bất tận.

Pandemic, 09-15-2020