L I T V I E T

Nguyễn Thị Phương Trâm dịch sang tiếng Anh

Chúng tôi là một lũ đói khát, đói từ năm Ất Dậu đói sang năm Ất Mão đói đến năm Ất Mùi sang năm vẫn đói. Chúng tôi gầy gò nhưng rất háo danh, chúng tôi thèm ăn chữ. Chúng tôi ăn chữ của Du ăn chữ của Trãi ăn chữ của Giáng ăn nốt chữ của Viên…

Chúng tôi bò ra gặm từng trang rồi nằm ưỡn bụng phơi nắng chờ chữ tiêu hóa, chờ mãi chờ mãi…

Đương nhiên rồi, chúng tôi ăn chữ, nhai nguyên âm nuốt phụ âm và tiểu tiện ra các dấu các thanh, đại tiện ra từ, cụm từ, thỉnh thoảng, bụng chướng lên, chúng tôi nôn ra các đoạn văn. Chúng tôi đang sáng tạo! Cảm xúc của chúng tôi thì luôn luôn dào dạt, nếu không có cảm xúc thì khó khăn biết nhường nào. Lũ chúng tôi lấy bãi cỏ làm giường, lấy đá sỏi làm đường, lấy sình lầy làm nơi trú ngụ. Thân thể chúng tôi đầm đìa bụi bặm, thương không?

Thằng bạn, mắt sáng như sao, miệng nồng nặc mùi rượu, nói với cả bọn: Đêm qua tao mơ gặp Du, Du cười, chìa tay đưa cho tao hai chữ… Thằng khác nói, đêm qua tao lại thấy được lên tiên giới, hầu chuyện cụ Tản bà Hương…
Đó, lũ chúng tôi thường nói năng với nhau những chuyện lẩn thẩn mơ hồ vậy đó.

Nhiều khi, chúng tôi còn bày trò bắt chước tiền nhân. Đứa giả dạng du côn như Giáng, lăn lê điên dại bên hè đường rồi móm mém đọc thơ như khóc. Đứa thì làm bộ như Du, mặt nhăn nhó đau đời. Có đứa học đòi như Hương, dạng chân tốc váy nhạo đời và chửi không sót một ai. Tôi bí quá, cũng đánh liều mua một cái tẩu ngậm chênh vênh bên mồm y như các thì sĩ Tây phương, cho có vẻ suy tư. 

Đời là một cuộc chơi dài, chúng tôi tha hồ phá phách. Đêm về, chúng tôi lại chong đèn nhai chữ, miệt mài, quyết liệt, hăm hở, bi ai…

Sáng nay, bạn tôi lại nôn ra một đống ký tự bên vệ đường. Khi nắng soi vào lấp lánh như gương, không khác gì một bức tranh siêu thực. Chúng tôi xúm lại trầm trồ bàn tán. Kẻ khen người chê, đứa lắc đầu bảo không thể hiểu nổi trong khi một đứa khác chửi um lên rằng đó chẳng qua là một đống nhai lại chưa tiêu. Thế là nổ ra cãi vã. Chúng tôi lại hiện nguyên hình là những gã du côn thứ thiệt, vả vào mồm nhau rõ kêu và lôi mấy đời cha mẹ nhau ra sỉ nhục. Chửi nhau chán chê thì cả bọn mới nhận ra rằng, tất cả bọn tôi đều xuất thân từ bờ tre gốc rạ, đói từ năm Ất Dậu đói sang năm Ất Mão đói đến năm Ất Mùi sang năm vẫn đói. Thế là thôi, không chửi nữa, chửi nó thì có khác gì tự chửi mình. Chúng tôi nghĩ tủi thân tủi phận, thấy thương mình, thương luôn thằng vừa nôn đang ngồi đần mặt ra bên cạnh. Tôi choàng tay ôm chầm lấy nó, nó khóc tu tu, nước mắt bắn ra tung tóe. Thế là chúng tôi ôm nhau khóc rống lên, như một bọn khùng!

Chiều nay, mới có hai đứa đến nhập bọn, vui đáo để. Nhìn qua là thấy thương rồi! Một đứa đeo bên mình lủng lẳng bầu rượu, không nhầm là bắt chước Quát hoặc Trứ. Mặt ngạo đời dễ sợ. Đi đứng khoan thai, hai tay buông thõng coi bộ khinh thường danh lợi. Kẻ bước bên cạnh lại mang một dáng dấp khác, phong cách khác, rất Tố! Đôi mắt sâu hun hút nhấp nháy liên hồi, nhìn vào đâu cũng thấy ấm áp nhân tình thế thái, thế giới đại đồng. Họ đến nhập bọn, càng vui, chúng tôi tha hồ mà ăn chữ, tha hồ mà phá phách! Chúng tôi vây quanh đống chữ mà Trứ và Tố vừa vác đến, bề bộn, lôi thôi què cụt nhưng lại tràn trề sinh khí. Miệng đứa nào đứa nấy nồng ran mùi rượu, nhọn mỏ lên khen chê bình phẩm, tiếp đó là chửi nhau và cuối cùng là ôm nhau khóc, nước mắt như mưa.

Chúng tôi, tuy mang vẻ mặt vô thần, nhưng thâm tâm luôn cầu mong ở các đấng siêu nhiên ban phát ơn huệ. Hầu hết đều đã đi cầu tài cầu lộc cầu danh khắp các nẻo đền đài miếu mạo chùa chiền. Tuy đã dùng hết nội công để bắt chước các đấng tiền nhân siêu phàm, song vẫn không che nổi gốc gác bờ tre gốc rạ đói khát thèm thuồng. Trong khi thế nhân ăn cơm ăn thịt ăn rau thì chúng tôi ngồi ăn chữ, cặm cụi và say mê. Đã nhiều đứa trong bọn tôi hóc chữ ngang cổ mà chết, hoặc nuốt chửng nhiều chữ quá, trướng bụng lên mà chết, bác sĩ bó tay.

Ban ngày, lũ tôi tụm bạ với nhau bàn về các sản phẩm đỉnh cao của mình, ban đêm thì nằm mê sảng trong cơn cuồng dâm sáng tạo. Nửa đêm chuông điện thoại reo là chuyện bình thường. Bạn tôi gọi, giọng nghẹn ngào: “Tao vừa cho ra một tuyệt tác, tụi mày đến đây, đến ngay đây, có sẵn rượu đây rồi!”. Thế là đứa nào đứa nấy vùng dậy lao đi, như những con thiêu thân nhìn thấy ánh đèn. Bạn tôi đứng giữa nhà, xung quanh xác chữ trắng hếu vương vãi, lẫn vào những máu me đờm dãi vừa thổ ra. Cả bọn xúm vào, bật đèn sáng lên, chăm chú ngắm nghía, chăm chú suy tư trước một tác phẩm để đời. Mỗi người chạy theo một hướng suy tư riêng, không ai giống ai. Ánh đèn chiếu vào tác phẩm, vẽ thêm những khúc xạ ánh sáng kỳ quái ngoài sức tưởng tượng, ảo ảnh điên cuồng. “Thật là trác tuyệt!”, đứa mang gương mặt phiền não của Du đột ngột thốt lên. Quát thì vung tay cười ha hả như vừa đột ngột phát cơn điên. Trong khi đó, Tố vẫn mắt sáng như sao, lấy gậy chọt chọt vào tác phẩm rồi mỉm cười đầy bí ẩn. Cây gậy ấy đầu nhọn như lưỡi lê.

 Đời là một cuộc chơi dài, thế nhân cứ tha hồ cơm rượu đi, còn chúng tôi ăn chữ. Kệ chúng tôi!

**

We consume words

We were very hungry, starving from the year of the wood rooster(1945) to the year of the wood rabbit continued to be hungry after the year of the wood goat passed by. We were thin, but we craved fame, we craved letters. We consumed words by Du words by Trãi words by Giáng and swallowed as well the words by Viên.

We gnawed on each page before rolling over on our back, displaying our bulging bare bellies waiting for the words to digest, we wait, and we wait.

Indeed, in consuming the words, chewing on the vowels swallowing whole the consonants and urinating out the signs and bars, defecating words, phrases, sometimes, with severe abdominal bloating, we vomit out passages at a time. We were creative! We possessed constant flows of inspiration; it would have been a struggle without all the inspiration. We claimed patches of grass as our beds, for sugar the pebbles, the mud our home. Our body steeped in dust, pathetic correct?

A friend of mine, his eyes always twinkling, breath damp with alcohol, to a group of us he announced: Last night I had a dream, and I met Du, Du laughed and gave me two words. Another guy shared – last night I was in dreamland, entertaining the older guy Tản and that woman Hương.

Yes, this is the gist of our general roundabout banter.

Sometimes, we tried to mimic our predecessors. One might pretend to be a gangster like Giáng, rolling around in the street mumbling poetry as though he’s crying. One may be like Du, his brows furrowed pondering this terrible dreadful life. Some wanted to be like Hương, pulling up their skirt diving into the world cutting anyone and everyone. I had a mental block, took a punt, got myself a pipe, like someone in the West, an image of a thoughtful poet.

Life is a long game; we get to play as much as we desire. Nights, we’re under the light in our room chewing on letters, tirelessly, determined, excited, enamoured.

Just this morning, a friend of mine vomited a pile of characters right on the side of the road. Brilliant like a mirror when sunlight happens upon it, an image of a surrealistic piece of art. In an exchange of excitement we crowded around it. Full of appraisal, some optimistic others critically, some shook their heads not sure if they got it entirely while one guy sneered it’s pretty much something that had been chewed yet digested—ending in an explosion of arguments. We appeared like real gangsters, we insulted not only each other but took upon insulting each other’s family and our ancestors. After the fight was exhausted, we realised that we’ve all crawled out from some kind of bamboo bush, hungry from the year of the wood rooster hungry to the year of the wood rabbit to even the year of the wood goat we were still hungry. That was that no more fighting, criticising anyone else is no different from criticising oneself. We felt sorry for ourselves sorry for our sad fate, sad even for the guy that just vomited the pile of characters. I grabbed a hold of him, hugged him; he cried audibly, wet tears all over the place. And that was that we hugged each other and noisily cried, like a bunch of nutters!

This afternoon, two more joined our group; it was a good crowd. But in a passing glance we’re rather pathetic! One guy had a dangling gourd of wine around his neck, and if I’m not mistaken was trying to copy Quát or Trứ. Frightfully arrogant. Each of his steps deliberate, arms relaxed by his sides, looking down at all that is fame and fortune. The guy next to him was different, entirely different demeanour, perfect! Deep dark eyes constantly blinking, doesn’t matter where he looked there was warmth and love, universal kindness. They wanted to join us, the more, the merrier, there were more words for us to consume, bustling, raucous but lively. Our mouths unruly stank of liquor, full of compliments, criticism, followed by insults to always end with hugs and crying, raining of torrential tears. 

Seemingly we’re invincible but in our hearts desired the blessings of our predecessors. Pathetically, we pray for fame, fortune and talent. Even after exhausting all aspects of our internal strength aping our great predecessors, we couldn’t hide our hungry starving roots origins of bamboo bushes. While the world is busy eating vegetation and meat, we’re busy eating letters, passionately hard at it. Someone in our group had a word caught in his throat, and it choked him to death, some swallowed too many, died from the bloating, and their doctors had no idea what to do.

We discussed during the day how we may achieve our highest goal, and at night lay about intoxicated with the idea of the procreation of words. In the middle of the night, the phone would ring, and it would be a regular thing. A friend of mine rang, overwhelmed with emotion: “I’ve just written a masterpiece, you guys should come over, come now, I’ve got the wine!”. We all get up and rush over, like moths to a fire. My friend stood in the middle of his house, surrounded by corpses of letters thrown all over the place, mixed in with the blood mucus and spit just expelled from his stomach. Crowding around the letters, we turn all the lights on, examining each word carefully, pondering a piece of a lifetime. Our strains of thoughts veered in various directions; no one had the same idea as the other. The lights further illuminated the work, drawing up strange segments of refractive light at the edge of the imagination, a maddening delusion. “Truthfully transcending”, the guy with the tragic, thoughtful face of Du shouted suddenly. Quát threw up his arms, laughing audibly as those he was in a fit of madness. While bright eyes Tố, poked at the work with a cane smiling mysteriously. The cane tip sharp like a spearhead.

Life is a long game; people of this world have plenty of time to wine and dine, while we consume words. Please leave us be!

Nguyễn Thị Phương Trâm translates from the Vietnamese