Người ta bảo nhau: chỉ còn một tháng nữa thôi, mùa Xuân sẽ đến. Ngày 21 tháng Ba sẽ Lập Xuân. Như thể truyền cho nhau một hy vọng. Như thể an ủi những ngày ngơ ngác này của tôi?
Bạn sẽ nghĩ gì, khi sững sờ đứng trước một người quen đang hấp hối, đang vật lộn chống lại những cơn đau thể xác, cố giữ chặt cái khung da thịt tiều tụy để linh hồn đừng bay đi mất, nhưng… muộn rồi, cơn vật lộn chỉ lộn nhào, xáo trộn thêm nỗi tuyệt vọng.
Một người bạn của tôi chạy trốn. Nó không muốn đối diện với cảnh tượng này. Nó chỉ đưa tôi đến cửa bệnh viện rồi tìm lý do thoái thác quay về. Có lẽ chạy trốn trước thần chết càng lâu càng tốt, tôi nghĩ thay nó.
Nhưng, không chạy trốn được khi mình đã dự lễ cướp đoạt của sự HIỆN HỮU tàn bạo nhất này. Sống nghĩa là đang chết dần bạn ơi.
Một người bạn khác ái ngại cho tâm trạng tôi trong những ngày cuối đông, vì nghĩ rằng tôi đang sợ chết bởi những ám ảnh của ký ức. Không, cuộc sống đã giúp tôi chết hẳn trước khi sợ, khi một lần, một người thân đầu ngoẹo đi trong cánh tay mình, ngừng hơi thở và mắt vĩnh viễn không mở ra nữa.
Cuộc sống kỳ lạ chỉ cho phép con người mường tượng ra xúc cảm. Khi trở thành, hoặc ở trong chính những xúc cảm ấy, con người tê liệt. Người ta chỉ nhớ lại, hoặc nhận ra nó từ nghệ thuật. Nếu con người biết sống lại. Vì con người tạo ra nghệ thuật.
Và kiểu gì con người cũng sẽ SỐNG LẠI.
Bởi sự sống là VÔ TẬN, là BẤT TỬ. Như bốn mùa.
Trong thành phố, người ta đang bảo nhau: sắp sang Xuân rồi đấy. Nhìn kìa, tuyết đã tan hết, cây trần trụi không còn đến một mảnh lá khô duy nhất vật vờ, và chiều chiều, gió bắt đầu thổi về từ sông, người ta bảo gió đang thay luồng không khí cho Mùa, chiều chiều lũ chim bắt đầu tỷ tê, tuy thưa thớt, nhưng quả thật chúng bắt đầu tụ họp và kể lể với nhau…
Trong một trạng thái VÔ HÌNH như thế nào đó, con người cố gắng giữ nó xứng đáng với hình hài thân xác thượng đế ban cho nó: đau buồn trước sự mất mát.
Và bởi vậy bạn ơi, hãy cứ đau buồn đi!
Đành lại nhờ nghệ thuật tô điểm thêm cho một giây phút sống: người họa sĩ pha màu bốn mùa sống, nhà điêu khắc vuốt tô những nét mặt người hóa đá theo tháng năm, kẻ cầm bút cất dấu buồn, đau khoảnh khắc vào câu chữ…
Không được vẹn toàn như tất cả màu sắc, âm thanh mùi vị, cảm giác trong một cơ thể người đang sống, nhưng cũng không gì thay thế được.
Đám người khiếp hãi
ôm chầm những tòa nhà xám dửng dưng
đốt sưởi, đốt sưởi lên hơ ấm trái tim thình thịch
chạy trốn, chạy trốn mau.
Thần Chết thản nhiên ngồi trên ống khói
lần lượt lôi mỏng dính những thân hình
dấu vào tà đen bẩn
èo uột, âm ấm, tuột, trôi
ngắt quãng những làn hơi
mênh mang ánh mắt buồn vô tội.
Tuyết, gió, băng, xuyên nghiêng bàn chân đổ
lá vùi sâu đất xót giọt lệ khô
bập bềnh chơi bập bênh – ván quan tài
Đông – Muộn.
Budapest, 24.2.2012
L I T V I E T 