Lúc coi tranh Paul Klee (1879 – 1940) đã nghĩ đến thơ nhưng chưa biết Paul Klee làm thơ. Khi đọc thơ mới biết tại sao Paul Klee vẽ như vậy. Vẽ trong sự tiết giản nhưng không có cảm giác khắc kỷ mà rất hài nhi. Những ký hiệu nguệch ngoạc vừa rắn rỏi vừa run rẩy vừa triết vừa ngây. Nó là thơ. Một thể cứng nhưng dễ vỡ.
Bài thơ
Tao trân mình trong giáp sắt toàn thân
Tao biệt tăm ở đây
Tao trầm thân dưới đáy vực
Tao thất lạc…
Tao lạc rất xa…
Tao rực rỡ cùng cái chết
Sói nói
Sói nói, trong lúc nhai
một đực rựa, giãi bày
với bầy chó:
Cho tao hay, ở đâu, bây giờ, thì-
nói đi, ở đâu?
bây giờ, chúa của chúng đâu?
Chúa của chúng đâu? sau này…
Ở đây mày có thể thấy ông ta
trong bụi dưới chân, là chúa
của bầy chó
Thấy và biết
là một, là
cái thằng đã bị tao xé xác
không phải là chúa?
Chúa của chúng
Ở đâu, bây giờ?
Thằng sướng
Thằng sướng, là thằng
hầu như đần, mọi thứ
trổ bông, ra trái
cho hắn.
Hắn đứng
trên thửa đất
một tay cầm
bình nước tưới,
một tay chỉ
vào chính hắn
vào sự không bao giờ
trong thế giới này.
Cỏ lá
bông
những cành
trĩu trái
oằn xuống, trên đầu hắn.
(dịch từ bản tiếng Anh)
**
Poem
I stand in full armor
I am not here
I stand in the depths
I stand far…
I stand very far…
I glow with the dead
The wolf speaks
The wolf speaks, while chewing
a man, addresing himself
to the dogs:
Tell me, where, then, is-
tell me, where?
then, is their god?
Where is their god? after this…
Here you can see him
in the dust at your feet, the god
of the dogs
To see and to know
is one, is
that who has been torn by me
is not god?
Where, then, is
their god?
The happy one
The happy one, who is almost
an idiot, everything
blossoms, bears fruit
for him.
He stands
on his little acre
one hand holding
a watering pot
the other pointing
at himself,
at the never of
this world.
Verdure
and blossom,
boughs heavy
with fruit
bend down, above him.
(Trích từ Poems for the Millennium, eds., Jerome Rothenbreg and Pierre Joris. University of California Press, 1995)
L I T V I E T 