L I T V I E T

Tôi vừa ngắm nhân vật TÔI của Nguyễn Viện dốc ngược đầu đi lại trong nửa câu chuyện, vừa mặc quần áo để chuẩn bị ra khỏi nhà.

Đến đoạn này:

Khi bị dốc ngược, tôi còn thấy gì ngoài tôi?

Đầu tôi có thể chạm đất, có thể lửng lơ đâu đó trên mặt bàn hay trên mái nhà. Tôi nghĩ, cả Chúa cũng chẳng biết sự thể ra làm sao. Khi chân của bạn không đạp lên một chỗ nào và đầu của bạn không chạm vào đâu, đó không phải cảm giác sống trong một thế giới không trọng lực. Đó không phải cảnh tượng của một phạm nhân bị tra tấn trong tù. Cũng không phải cảnh tượng của người bị treo cổ. Không bị cưỡng bức cũng không tự nguyện.

Gập laptop, để Nguyễn Viện lơ lửng trong đó, tôi ra phố.

Nửa tháng nay thành phố này náo loạn bởi chữ Tiền. Ai cũng cần tiền mặt. Đám buôn bán lo sốt vó vay đâu ra tiền, “đánh hàng” bán vụ Noel. Dân thường ngược xuôi hớt hải đối phó với một tin sốt dẻo của nhà nước: cho phép trong hai tháng những kẻ vay tiền ngân hàng mua nhà có thể trả “một cục,” nhưng chỉ đúng trong sáu mươi ngày, cả nghĩ cả thở cả chạy tiền và cả thà chết để trả. Vì đạo luật bất ngờ này, lộ ra té ra quá nửa thành phố đi mua nhà trả dần. Tiền mặt — chỉ nó biến mất — còn lại chỉ tuyền người là người nhan nhản trên các phố phường.

Chẳng nhẽ mình cũng đi lộn ngược từ lâu như gã TÔI kia. Tôi nghĩ thầm. Đầu lộn ngược nhưng chân đi xiên xiên, chênh chếch. Giống như bóng in trên tường lúc đi qua cái bóng điện sát má. Không thể lộn ngược hoàn toàn được đâu Nguyễn Viện, đấy chỉ là khát vọng mà thôi…

Tôi đến chỗ đám đông tụ tập trong thành phố đang hấp hối bởi lẩm bẩm quá lâu, quá mệt mỏi hai từ Tiền Mặt. Tiếng chuông điện thoại réo, tôi nghe: “Alô, có vay hộ được không?” “Không,” tôi trả lời. Cả đám đông ồn ào gọi điện, chỉ tay, ra hiệu, hấp háy mắt môi, thở dài, kể lể, thừ thẫn, giải thích vào mobil, vào tai nhau, vào không khí, ngửa mặt nói lên trời, một mình…

Chợt nhớ Nguyễn Viện viết thế này:

Tôi rũ bỏ từng người bạn. Những người tôi vốn tin ở sự đàng hoàng và tử tế. Khi sự đàng hoàng và tử tế teo tóp lại thành sự tầm phào và a dua thì tình bạn không còn chỗ đứng. Tôi đến quán cà phê mỗi sáng với ruồi nhặng và những hình nhân. Những hình nhân thì câm nín. Ruồi nhặng thì vo ve, chúng bám trên miệng ly nước và thách thức. Làm gì nhau. Không thể làm gì. Muốn cũng không thể. Không muốn cũng không được. Không thể từ chối đám đông cho dù anh không thuộc về đám đông. Cũng không thể tự co rút như một con ốc. Đám đông là một bầu khí nhiễm độc và nó bao phủ tòan bộ cuốc sống. Nó giết người nhân danh những đức hạnh. Bạn bè là một thứ đám đông được cô đặc. Nồng độ giết người của nó làm ta ngạt thở.

Tôi lộn ngược đầu đi trong đám đông và bụi. Tôi nhìn thấy những bàn chân đầy máu.

Tôi bảo rồi: tôi không tin Nguyễn Viện hoàn toàn lộn đầu đi trong đám đông. Chỉ là khát vọng. Như những dòng chữ này được viết ra.

Tại sao?

Nguyễn Viện giương cặp mắt tròn trong trẻo như hai viên bi nhìn tôi.

Cách đây hai ba năm gì đó, tôi chợt phát hiện ra một cây thông tuyệt đẹp đứng ở góc công viên. Trầm mặc, đơn độc, thẳng tắp. Tôi bước đến gần và trò chuyện với nó. Vì nó có gì giống tôi, tôi thích nó. Cây thông im lặng. Đôi khi chúng tôi ôm nhau (trong tưởng tượng lộn ngược: nghĩa là tôi choàng tay như đang ôm và thông rì rầm như đang nói). Cả hai biến thành biểu tượng ngày sống của nhau, ít nhất tôi tin thế, vì mỗi ngày tôi đều bước đến góc công viên đó và trò chuyện. Không có động tác này, chắc tôi không tồn tại từ hồi đó đến nay, nhưng một ngày tôi không tin vào mắt mình nữa: cây thông không còn ở đấy. Nó có thể đã bị chặt, hoặc chưa từng có hoặc chỉ xuất hiện trong tâm khảm khi tôi đầu lộn ngược, lê bước xiên xiên in trên nền trời?

Nguyễn Viện bảo: vì đầu lộn ngược nên nhìn thấy những bàn chân đầy máu.

Không đúng. Chẳng bao giờ nhìn thấy những bàn chân, kể cả đầy máu hay không, vì những bàn chân ấy đang đi, trước ta hoặc sau ta, ta chỉ nhìn thấy bóng mình lộn ngược xiên xiên, và cứ ngỡ những gì xiên xiên cùng chiều với mình là sự thật.

Tôi trú chân dưới một mái hiên, vì trời mưa tầm tã, đêm đen kịt, không biết đi về đâu, hướng nào, nên đi hay không… Người chủ nhà bước ra, thương tình cho tôi ghé bậu cửa, ngồi nhờ trên một cái ghế. Chúng tôi trò chuyện. Khoảng thời gian đó tôi không biết đầu mình có lộn ngược và bóng hắt xiên xiên trên bầu trời hay không? Chỉ sực tỉnh khi người chủ nhà thong thả bảo tôi hãy đi ra đường đợi tiếp, ông cần khóa cửa nhà vì vợ ông sắp về, biết đâu sự hiểu nhầm của con người hay mang lại cho nhau nhiều sự cố. Cho đến tận lúc ấy, đứng ngoài đường một mình dưới mưa tầm tã, tôi cũng vẫn không nhớ nổi đầu mình đã lộn ngược lại hay chưa?

Nguyễn Viện bảo:

Viết là một hành trình đi tìm cái không có. Đó là lý do tại sao tôi cứ phải viết.

Tôi không tin lắm. Cái gì cũng có sẵn rồi, chỉ có điều người ta cứ ù ù cạc cạc khi gọi đích danh tên nó.

Hôm qua tôi viết lại một trạng thái NGÀY của tôi, trong sự âm thầm đầy gặm nhấm của một lương tri và xúc cảm tôi cho là tỉnh táo. Tôi quăng nó lên web. Gọi bạn bè xa gần mang bia ra nhấp nháp cho đỡ thiếu vắng hình bóng một cái đầu lộn ngược, chân bước xiên xiên nghiêng nghiêng trên nền trời…

Chẳng dè một thằng bạn, trước đó đang chúi mũi giữa đám đông lẩm bẩm thì thào hai từ tiền mặt, bản thân nó ước hóa thành tiền mặt còn lâu hơn lũ lố nhố đợi chờ điều tuyệt diệu rơi từ trời xuống kia, chán chường, nó vào net đọc vớ vẩn, và gặp tôi.

Cơn điên thiếu tiền mặt khiến nó buồn nôn và giận dữ… Chắc thế!

Chắc giống như lúc Nguyễn Viện viết:

Con mắt cá ngừ nằm trong chén. Nó nhìn đại dương và nhìn tôi. Nó nhìn miếng nước trong chén đặc quẹo. Nó nhìn chính nó. Tôi bỗng dưng muốn móc mắt nó. Thì nó đã bị móc nằm trong chén. Tôi muốn bịt kín cái nhìn. Thì nó đã nhìn vào trong. Tôi muốn xóa bỏ mọi thực tại. Thì cứ nhai nó đi. Tôi muốn tống khứ nó. Thì hãy đổ cho mèo.

Cô Hai nói, “anh ăn ngon miệng nhé”. Hãy dốc ngược tôi đi. Tôi đọc được lời thì thầm trên bàn tay cô Hai, “không thể vừa ăn vừa ói. Anh vừa phải thôi”. Tôi cần phải biết điều à? Tại sao. “Chẳng có lý do gì cả. Anh phải chấp nhận như em là thế”. Tôi nhìn bàn tay cô Hai đặt trên bàn. Thế giới đang toàn cầu hóa. Sẽ không có biên giới cho bất cứ vấn đề gì. Anh phải sống như anh viết, một thứ liên văn bản. Tôi bảo toàn cầu hóa không phải là dị dạng. Em không dị dạng, em là em hơn bao giờ hết. Vậy thì chúng ta có thể bay lên không? Bay thế quái nào được khi chúng ta đang đi bằng bốn chân. Tôi bắt đầu nhai và tôi tự nhủ, không thể vừa ăn vừa ói.

Thằng bạn tôi nổi cơn điên, không hiểu vì thiếu tiền mặt hay vì trạng thái “thiếu vắng” tôi viết trong bài? Chỉ biết rằng nó điên, nó văng lên phím bấm những lời điên tiết: “Sến! sến quá đi mất. Nhục! Không biết nhục à? Hãy ngẩng cao đầu lên!”

Đầu lộn ngược làm sao mà ngẩng cao lên được nhỉ? Có thể ngẩng cao nếu đôi chân quặp chặt vào đâu đó, như kẻ làm xiếc đu dây chẳng hạn.

Đầu lộn ngược, bước xiên xiên nghiêng nghiêng trên nền trời chỉ đủ tả một hành động như Nguyễn Viện mà thôi:

Cô Hai nói, “nếu anh không chổng ngược và tự trút bỏ mình, anh sẽ không biết thế giới thật sự như thế nào”. Đấy là câu nói cuối cùng khi chúng tôi xa nhau vì cô đã không hề biết tôi.